Άρθρο 1 - Στόχοι - Άρθρο 2 - Ορολογία - Άρθρο 3 - Αρχές - Άρθρο 4 - Δικαιοδοσία - Άρθρο 5 - Συνεργασία - Άρθρο 6 - Μέτρα Διατήρησης και αειφορικής χρήσης - Άρθρο 7 - Αναγνώριση και συστηματική παρακολούθηση - Άρθρο 8 - Διατήρηση εντός των ορίων - Άρθρο 9 - Εκτός τόπου διατήρηση (ex-situ) - Άρθρο 10 - Αειφορική χρήση συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας - Άρθρο 11 - Κίνητρα - Άρθρο 12 - Έρευνα και επιμόρφωση - Άρθρο 13 - Εκπαίδευση και ενημέρωση κοινού - Άρθρο 14 - Εκτίμηση επιπτώσεων και ελαχιστοποίηση ανεπιθύμητων επιπτώσεων - Άρθρο 15 - Πρόσβαση στους γενετικούς πόρους - Άρθρο 16 - Πρόσβαση και μεταφορά τεχνολογίας - Άρθρο 17 - Ανταλλαγή πληροφοριών - Άρθρο 18 - Τεχνική και επιστημονική συνεργασία - Άρθρο 19 - Χειρισμός βιοτεχνολογίας και η κατανομή των ωφελημάτων της - ...ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ
Άρθρο πρώτο
Κυρώνεται και έχει την ισχύ που ορίζει το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος η Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα, που υπογράφηκε στο Ρίο ντε Τζανέϊρο στις 5 Ιουνίου 1992, το κείμενο της οποίας σε πρωτότυπο στην αγγλική γλώσσα και σε μετάφραση στην ελληνική έχει ως εξής:
…………………………………………………………………………………………..
ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Προοίμιο
Τα Συμβαλλόμενα Μέρη,
Συνειδητοποιώντας την εγγενή αξία της βιολογικής ποικιλότητας και της οικολογικής, γενετικής, κοινωνικής, οικονομικής, επιστημονικής, μορφωτικής, πολιτιστικής, ψυχαγωγικής και αισθητικής σημασίας της βιολογικής ποικιλότητας και των συστατικών της,
Συνειδητοποιώντας, επίσης, τη σπουδαιότητα της βιολογικής ποικιλότητας για την εξέλιξη και για τη διατήρηση των συστημάτων που διατηρούν τη ζωή στη βιόσφαιρα,
Διακηρύσσοντας ότι η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας αποτελεί κοινό προβληματισμό των ανθρώπων,
Διαβεβαιώνοντας ότι τα Κράτη Μέλη έχουν κυριαρχικά δικαιώματα επί των ιδίων τους βιολογικών πόρων,
Διαδηλώνοντας, επίσης, ότι τα κράτη είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση της βιολογικής τους ποικιλότητας και για τη χρήση των βιολογικών τους πόρων κατά αειφορικό τρόπο,
Εκφράζοντας ανησυχίες για το γεγονός ότι η βιολογική ποικιλότητα μειώνεται σημαντικά λόγω ορισμένων δραστηριοτήτων,
Αναγνωρίζοντας τη γενική έλλειψη πληροφοριών και γνώσεων σχετικά με τη βιολογική ποικιλότητα και την επείγουσα ανάγκη ανάπτυξης επιστημονικών, τεχνικών και θεσμικών οργάνων, που θα παρέχουν τα βασικά στοιχεία για το σχεδιασμό και την εφαρμογή των ενδεδειγμένων μέτρων,
Σημειώνοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας να προβλεφθούν, προληφθούν και αντιμετωπιστούν τα αίτια της σοβαρής ελάττωσης ή απώλειας της βιολογικής ποικιλότητας στην πηγή τους,
Σημειώνοντας επίσης ότι, όπου απειλείται σοβαρά με μείωση ή με υποβάθμιση η βιολογική ποικιλότητα, η έλλειψη πλήρους επιστημονικής τεκμηρίωσης δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως λόγος για την αναβολή λήψεως των μέτρων που απαιτούνται για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση μιας τέτοιας απειλής,
Σημειώνοντας περαιτέρω ότι η ουσιαστική απαίτηση για την προστασία της βιολογικής ποικιλότητας είναι η επιτόπου (in-situ) διατήρηση των οικοσυστημάτων και των φυσικών οικοτόπων και η διατήρηση και αποκατάσταση ζώντων πληθυσμών των διαφόρων ειδών στο φυσικό τους περιβάλλον,
Σημειώνοντας επιπλέον ότι τα μέτρα διατήρησης εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ), κατά προτίμηση στη χώρα καταγωγής, έχουν επίσης να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο,
Αναγνωρίζοντας τη στενή και παραδοσιακή εξάρτηση πολλών αυτόχθονων και τοπικών κοινοτήτων, που ακολουθούν παραδοσιακούς τρόπους ζωής σε ό,τι αφορά τους βιολογικούς πόρους και την επιθυμία ίσης κατανομής των ωφελημάτων, που προέρχονται από τη χρησιμοποίηση των παραδοσιακών καινοτομιών και πρακτικών1, σχετικά με τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και την αειφορική χρήση των συστατικών της,
Αναγνωρίζοντας, επίσης, το ζωτικό ρόλο που παίζει το γυναικείο φύλο στη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας και την ανάγκη πλήρους συμμετοχής των γυναικών σε όλα τα επίπεδα, στα οποία χαράσσεται και εφαρμόζεται η πολιτική για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας,
Υπογραμμίζοντας τη σημασία και την ανάγκη προαγωγής της διεθνούς, περιφερειακής και σφαιρικής συνεργασίας κρατών και διακρατικών οργανισμών και του μη κρατικού τομέα για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και την αειφορική χρήση των συστατικών της,
Αναγνωρίζοντας ότι η πρόβλεψη νέων και πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων και η ενδεδειγμένη πρόσβαση στις σχετικές τεχνολογίες μπορεί να μεταβάλει ουσιαστικά τις δυνατότητες του ανθρώπου να αντιμετωπίσει τις απώλειες βιολογικής ποικιλότητας,
Αναγνωρίζοντας επιπλέον ότι χρειάζεται ειδική πρόβλεψη για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της πρόβλεψης νέων και πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων και της ενδεδειγμένης πρόσβασης στις σχετικές τεχνολογίες,
Σημειώνοντας σχετικά τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και στα μικρά νησιωτικά κράτη,
Αναγνωρίζοντας ότι χρειάζονται σημαντικές επενδύσεις για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και ότι μπορεί να αναμένονται ευρείας κλίμακας περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά πλεονεκτήματα από τέτοιου είδους επενδύσεις,
Αναγνωρίζοντας ότι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και η εξάλειψη της φτώχειας αποτελούν τις πρωταρχικές και άμεσες προτεραιότητες των αναπτυσσόμενων χωρών,
Γνωρίζοντας ότι η διατήρηση και η αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση των αναγκών διατροφής, υγείας και άλλων, του διαρκώς αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, σκοποί για τους οποίους τόσο η πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και η κατανομή τους, όσο και η πρόσβαση στις σχετικές τεχνολογίες είναι απαραίτητες,
Σημειώνοντας ότι, τελικά, η διατήρηση και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας θα ενισχύσει τις φιλικές σχέσεις μεταξύ κρατών και θα συμβάλλει στη διατήρηση της ειρήνης μεταξύ των ανθρώπων,
Επιθυμώντας να βελτιώσουν και συμπληρώσουν τις υπάρχουσες διεθνείς συμφωνίες για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και την αειφορική χρήση των συστατικών της,
Αποφασισμένα να διατηρήσουν και να χρησιμοποιήσουν κατά αειφορικό τρόπο τη βιολογική ποικιλότητα προς όφελος των σημερινών και μελλοντικών γενεών,
Συμφώνησαν τα εξής:
Άρθρο 1 - Στόχοι
Οι σκοποί της παρούσας Σύμβασης, που θα επιδιωχθούν σε συμφωνία με τις σχετικές της διατάξεις, είναι η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, η αειφορική χρήση των συστατικών της και ο δίκαιος και ισότιμος καταμερισμός των πλεονεκτημάτων, που θα προκύψουν από τη χρήση των γενετικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης και της ενδεδειγμένης πρόσβασης στους γενετικούς πόρους και της ενδεδειγμένης μεταφοράς σχετικών τεχνολογιών, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δικαιώματα επί των πόρων αυτών και επί των τεχνολογιών και των ενδεδειγμένων χρηματοδοτήσεων.
Άρθρο 2 - Ορολογία
Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης:
Ως "βιολογική ποικιλότητα" νοείται η ποικιλία των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Επίσης, περιλαμβάνεται εδώ η ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων.
Ως "βιολογικοί πόροι" νοείται η τεχνολογική εφαρμογή που χρησιμοποιεί βιολογικά συστήματα, ζώντες οργανισμούς ή παράγωγα αυτών, για την παραγωγή ή τροποποίηση προϊόντων ή για διαδικασίες ειδικών χρήσεων.
Ως "χώρα προέλευσης των γενετικών πόρων" νοείται η χώρα η οποία διακατέχει τους συγκεκριμένους γενετικούς πόρους στις φυσικές συνθήκες (in-situ).
Ως "χώρα που παρέχει γενετικούς πόρους" νοείται η χώρα που διαθέτει γενετικούς πόρους που συλλέγονται από επιτόπιες πηγές (in-situ), συμπεριλαμβανομένων τόσο πληθυσμών αγρίων, όσο και κατοικίδιων ειδών, ή που λαμβάνονται από πηγές εκτός αυτών (ex-situ) και οι οποίοι μπορεί να προέρχονται ή όχι από την εν λόγω χώρα.
Ως "κατοικίδια ή καλλιεργούμενα είδη" νοούνται τα είδη, τα οποία κατά τα στάδια της εξελικτικής διαδικασίας έχουν επηρεαστεί από τον άνθρωπο, κατά τρόπο ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες του.
Ως "οικοσύστημα" νοείται ένα δυναμικό σύμπλεγμα κοινοτήτων φυτών, ζώων και μικροοργανισμών, καθώς και του αβιοτικού περιβάλλοντός τους που αλληλοεπηρεάζονται ως μια λειτουργική μονάδα.
Ως "διατήρηση εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ)" νοείται η διατήρηση των συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας εκτός των φυσικών οικοτόπων τους.
Ως "γενετικό υλικό" νοείται κάθε είδους φυτικό, ζωϊκό, μικροβιακό ή άλλης προελεύσεως υλικό που περιέχει λειτουργικές μονάδες κληρονομικότητας.
Ως "γενετικοί πόροι" νοείται γενετικό υλικό υφιστάμενης ή εν δυνάμει αξίας.
Ως "ενδιαίτημα" (οικότοπος) η θέση ή ο τύπος της τοποθεσίας όπου ένας οργανισμός ή ένας πληθυσμός απαντάται φυσικά.
Ως "φυσικές συνθήκες (in-situ)" νοούνται οι συνθήκες στις οποίες υπάρχουν οι γενετικοί πόροι εντός οικοσυστημάτων και φυσικών οικοτόπων και, σε περίπτωση κατοικίδιων ή καλλιεργούμενων ειδών, εντός του περιβάλλοντος χώρου, όπου έχουν αναπτύξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Ως "προστατευόμενη περιοχή" νοείται μια γεωγραφικά καθορισμένη περιοχή, η οποία καθορίζεται ή υπόκειται σε ρυθμίσεις και λειτουργεί έτσι ώστε να επιτυγχάνονται ειδικοί στόχοι προστασίας.
Ως "οργανισμός περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης" νοείται ένας οργανισμός που έχει συσταθεί από κυρίαρχα κράτη μιας δεδομένης περιοχής, στην οποία τα κράτη μέλη της έχουν μεταβιβάσει αρμοδιότητες σε ό,τι αφορά θέματα που υπόκεινται στην παρούσα Σύμβαση και ο οποίος έχει δεόντως εξουσιοδοτηθεί, σε συμφωνία με τον εσωτερικό του κανονισμό, να υπογράφει, κυρώνει, δέχεται, εγκρίνει ή να συγκατατίθεται σχετικά.
Ως "αειφορική χρήση" νοείται η χρήση συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας, κατά τρόπο και κατά αναλογία τέτοια που δεν προκαλείται μακροπρόθεσμα συρρίκνωση της βιολογικής ποικιλότητας, διατηρώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το δυναμικό της να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις επιδιώξεις των σημερινών και των μελλοντικών γενεών.
"Τεχνολογία" περιλαμβάνει τη βιοτεχνολογία.
Άρθρο 3 - Αρχές
Τα κράτη διαθέτουν, σε συμφωνία με το χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, το κυρίαρχο δικαίωμα της εκμετάλλευσης των ιδίων πόρων τους, ανάλογα με τις περιβαλλοντικές πολιτικές τους και την ευθύνη να διασφαλίζουν, ότι οι δραστηριότητες, που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία ή στον έλεγχό τους, δεν προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον άλλων κρατών ή περιοχών πέρα από τα όρια της εθνικής δικαιοδοσίας τους.
Άρθρο 4 - Δικαιοδοσία
Με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων άλλων κρατών και, εκτός αν άλλως ειδικά προβλέπεται στην παρούσα Σύμβαση, οι διατάξεις της παρούσας Σύμβασης ισχύουν για κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος:
(α) Προκειμένου περί συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας σε περιοχές εντός των ορίων της εθνικής του δικαιοδοσίας και
(β) Προκειμένου περί διαδικασιών και δραστηριοτήτων, ανεξάρτητα από τον τόπο εκδήλωσης των συνεπειών τους, που λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του ή του ελέγχου του, εντός της περιοχής της εθνικής του δικαιοδοσίας ή πέρα από τα όρια αυτής.
Άρθρο 5 - Συνεργασία
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα συνεργάζεται, όσο είναι δυνατό και ενδεδειγμένο, με άλλα Συμβαλλόμενα Μέρη, άμεσα ή όπου απαιτείται μέσω των κατάλληλων διεθνών οργανισμών, προκειμένου περί περιοχών πέρα από την εθνική δικαιοδοσία και σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, για τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας.
Άρθρο 6 - Μέτρα Διατήρησης και αειφορικής χρήσης
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, σύμφωνα με τις ειδικές περιστάσεις και δυνατότητές του:
(α) Αναπτύσσει εθνικές στρατηγικές, σχέδια ή προγράμματα για τη διατήρηση και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας ή προσαρμόζει για το σκοπό αυτό υπάρχουσες στρατηγικές, σχέδια ή προγράμματα, τα οποία πρέπει να αντικατοπτρίζουν, μεταξύ άλλων, τα μέτρα που προβλέπονται στην παρούσα Σύμβαση σε ό,τι αφορά το ενδιαφερόμενο Συμβαλλόμενο Μέρος και
(β) Ενσωματώνει, όσο αυτό είναι δυνατό και ενδεδειγμένο, τη διατήρηση και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας στα σχετικά τομεακά και διατομεακά σχέδια, προγράμματα και πολιτικές.
Άρθρο 7 - Αναγνώριση και συστηματική παρακολούθηση
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, όσο είναι δυνατό και ενδεδειγμένο, ειδικότερα δε για τους σκοπούς των άρθρων 8 έως 10, θα:
(α) Αναγνωρίζει τα συστατικά της βιολογικής ποικιλότητας που είναι σημαντικά για τη διατήρησή της και την αειφορική χρήση της, λαμβάνοντας υπόψη τον ενδεικτικό πίνακα κατηγοριών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι,
(β) Παρακολουθεί, συστηματικά με δειγματοληψία και άλλες τεχνικές, τα συστατικά της βιολογικής ποικιλότητας που εντοπίζονται, δυνάμει της υποπαραγράφου (α) παραπάνω, αποδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή σε εκείνα που απαιτούν επείγοντα μέτρα διατήρησης και σε εκείνα που παρέχουν το μεγαλύτερο δυνατό δυναμικό για αειφορική χρήση,
(γ) Αναγνωρίζει τις διαδικασίες και τις κατηγορίες δραστηριοτήτων, που έχουν ή ενδέχεται να έχουν σημαντικές ανεπιθύμητες επιπτώσεις στη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας και παρακολουθούν συστηματικά τα αποτελέσματά τους με δειγματοληψίες και άλλες τεχνικές και
(δ) Διατηρούν και οργανώνουν με οποιονδήποτε μηχανισμό πληροφοριακά στοιχεία που απορρέουν από δραστηριότητες αναγνώρισης και συστηματικής παρακολούθησης, δυνάμει των υποπαραγράφων (α), (β) και (γ) παραπάνω.
Άρθρο 8 - Διατήρηση εντός των ορίων
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, κατά το μέτρο του δυνατού και του ενδεδειγμένου, θα:
(α) Εγκαθιστά ένα σύστημα προστατευόμενων περιοχών ή περιοχών όπου απαιτούνται ιδιαίτερα μέτρα για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας.
(β) Αναπτύσσει, όπου απαιτείται, κατευθυντήριες γραμμές για την επιλογή, θέσπιση και διαχείριση προστατευόμενων περιοχών ή περιοχών όπου απαιτούνται ειδικά μέτρα για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας.
(γ) Ρυθμίζει ή διαχειρίζεται βιολογικούς πόρους, που είναι σημαντικοί για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, εντός ή εκτός των προστατευόμενων περιοχών, με την προοπτική της εξασφάλισης της προστασίας τους και της αειφορικής χρήσης τους.
(δ) Προαγάγει την προστασία οικοσυστημάτων, φυσικών οικοτόπων και τη διατήρηση βιώσιμων πληθυσμών των ειδών στο φυσικά περιβάλλον.
(ε) Προαγάγει μια περιβαλλοντικά συνετή και αειφορική ανάπτυξη σε περιοχές γειτονικές των προστατευόμενων περιοχών, με στόχο την παραπέρα προστασία των περιοχών αυτών.
(στ) Ανορθώνει και αποκαθιστά υποβαθμισμένα οικοσυστήματα και προαγάγει την ανάκαμψη των απειλούμενων ειδών, μεταξύ άλλων, με την ανάπτυξη και την εφαρμογή σχεδίων ή άλλων στρατηγικών διαχείρισης.
(ζ) Θεσπίζει ή διατηρεί μέτρα ρύθμισης, διαχείρισης ή ελέγχου των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση και απελευθέρωση βιοτεχνολογικά τροποποιημένων ζώντων οργανισμών, οι οποίοι ενδέχεται να εμφανίσουν ανεπιθύμητες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες πιθανόν να επηρεάζουν τη διατήρηση και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία.
(η) Προλαμβάνει την εισαγωγή, ελέγχει ή εξαλείφει τα ξενικά είδη που απειλούν τα οικοσυστήματα, τους οικοτόπους ή τα είδη.
(θ) Φροντίζει για τη δημιουργία των απαιτούμενων συνθηκών, ώστε να είναι συμβατές οι σημερινές χρήσεις και η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας με την αειφορική χρήση των συστατικών της.
(ι) Σε συμφωνία με την εθνική του νομοθεσία, σέβεται, προστατεύει και διατηρεί γνώση, καινοτομίες και πρακτικές των αυτόχθονων και ντόπιων κοινοτήτων, που αναπτύσσουν παραδοσιακούς τρόπους ζωής, σε ό,τι αφορά τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας και προάγει την ευρύτερη εφαρμογή τους με τη συγκατάθεση και την εμπλοκή των φορέων των γνώσεων αυτών, ως και των καινοτομιών και των πρακτικών και ενθαρρύνει την ισότιμη κατανομή των πλεονεκτημάτων, που προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση αυτών των γνώσεων, των καινοτομιών και των πρακτικών.
(ια) Αναπτύσσει ή διατηρεί την απαραίτητη νομοθεσία και/ή άλλες ρυθμιστικές διατάξεις για την προστασία των απειλούμενων ειδών και πληθυσμών.
(ιβ) Όπου έχουν διαπιστωθεί σημαντικά ανεπιθύμητα αποτελέσματα επί της βιολογικής ποικιλότητας, δυνάμει του άρθρου 7, ρυθμίζει ή διαχειρίζεται τις σχετικές διαδικασίες και δραστηριότητες και
(ιγ) Συνεργάζεται, παρέχοντας οικονομική και άλλου είδους υποστήριξη για την επιτόπου (in-situ) διατήρηση των ειδών, όπως περιγράφεται στις υποπαραγράφους (α) έως (ιβ) παραπάνω, ειδικότερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Άρθρο 9 - Εκτός τόπου διατήρηση (ex-situ)
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, κατά το μέτρο του δυνατού, του ενδεδειγμένου και κυρίως με στόχο τη συμπλήρωση των επιτόπου μέτρων, θα:
(α) Υιοθετεί μέτρα για την εκτός φυσικών (ex-situ) τόπου διατήρηση των συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας, κατά προτίμηση στη χώρα προέλευσης των συστατικών αυτών.
(β) Θεσπίζει και διατηρεί διευκολύνσεις για την εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ) διατήρηση και την έρευνα σε φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς και μικροοργανισμούς, κατά προτίμηση στη χώρα προέλευσης των γενετικών πόρων.
(γ) Υιοθετεί μέτρα για την ανάκαμψη και ανόρθωση των απειλούμενων ειδών και για την επανεισαγωγή τους στους φυσικούς οικοτόπους κάτω από τις ενδεδειγμένες συνθήκες.
(δ) Ρυθμίζει και διαχειρίζεται συλλογή βιολογικών πόρων από φυσικά ενδιαιτήματα για εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ) διατήρηση, κατά τρόπο ώστε να
μην απειλούνται οικοσυστήματα και γηγενείς πληθυσμοί ειδών, εκτός αν απαιτούνται, σύμφωνα με την υποπαράγραφο (γ) παραπάνω, ειδικά προσωρινό εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ) μέτρα.
(ε) Συνεργάζεται για την παροχή οικονομικής και άλλου είδους ενίσχυσης για την εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ) διατήρηση, όπως ορίζεται στις υποπαραγράφους (α) έως (δ) παραπάνω και για την ίδρυση και λειτουργία διευκολύνσεων διατήρησης εκτός φυσικών συνθηκών (ex-situ) στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Άρθρο 10 - Αειφορική χρήση συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, κατά το μέτρο του δυνατού και του ενδεδειγμένου, θα:
(α) Ενσωματώνει την αντίληψη για τη διατήρηση και αειφορική χρήση των βιολογικών πάρων στο εθνικό σύστημα λήψεως αποφάσεων.
(β) Υιοθετεί μέτρα σχετικά με τη χρήση βιολογικών πόρων, κατά τρόπο ώστε να αποφεύγονται ή να ελαχιστοποιούνται οι ανεπιθύμητες επιπτώσεις επί της βιολογικής ποικιλότητας.
(γ) Προστατεύει και ενθαρρύνει τις συνήθεις χρήσεις των βιολογικών πόρων σε συμφωνία με τις παραδοσιακές πολιτιστικές πρακτικές, που είναι συμβατές με τη διατήρηση ή την αειφορική χρήση των πόρων.
(δ) Ενισχύει τους ντόπιους πληθυσμούς για την ανάπτυξη και εφαρμογή διορθωτικών δράσεων σε υποβαθμισμένες περιοχές όπου σημειώθηκε μείωση της βιολογικής ποικιλότητας και
(ε) Ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ κρατικών αρχών και ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη μεθόδων για την αειφορική χρήση βιολογικών πόρων.
Άρθρο 11 - Κίνητρα
Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος λαμβάνει, κατά το μέτρο του δυνατού και του ενδεδειγμένου, τα δέοντα από οικονομική και κοινωνική άποψη μέτρα για τη δημιουργία κινήτρων, με στόχο τη διατήρηση και την αειφορική χρήση συστατικών της βιολογικής ποικιλότητας.
Άρθρο 12 - Έρευνα και επιμόρφωση
Τα Συμβαλλόμενα Μέρη, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών, θα:
(α) Θεσπίζουν και εφαρμόζουν προγράμματα επιστημονικής και τεχνικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης με μέτρα αναγνώρισης, διατήρησης και αειφορικής χρήσης της βιολογικής ποικιλότητας και των συστατικών της και παρέχουν υποστήριξη σε τέτοιου είδους εκπαίδευση και επιμόρφωση, για τις ειδικές ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών.
(β) Προάγουν και ενθαρρύνουν την έρευνα που συμβάλλει στη διατήρηση και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας, ειδικότερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, σε συμφωνία, μεταξύ άλλων, με τις αποφάσεις της Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών, οι οποίες ελήφθησαν μετά από τις συστάσεις του Επικουρικού Οργάνου παροχής σε επιστημονικά, τεχνικά και τεχνολογικά θέματα και
(γ) Σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των άρθρων 16, 18 και 20, προάγουν και συνεργάζονται για τη χρήση της επιστημονικής προόδου που σημειώνεται στην έρευνα της βιολογικής ποικιλότητας, για την ανάπτυξη μεθόδων διατήρησης και αειφορικής χρήσης των βιολογικών πόρων.
Άρθρο 13 - Εκπαίδευση και ενημέρωση κοινού
Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα:
(α) Προάγουν και ενθαρρύνουν την κατανόηση της σημασίας και των μέτρων που απαιτούνται για τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, καθώς επίσης και της ευρύτερης διάδοσης της με τη βοήθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης και την υπαγωγή των θεμάτων αυτών στα εκπαιδευτικά προγράμματα και
(β) Συνεργάζονται, κατά τον ενδεδειγμένο τρόπο, με άλλα Κράτη και διεθνείς οργανισμούς, για την ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης κοινού, σε ό,τι αφορά τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας.
Άρθρο 14 - Εκτίμηση επιπτώσεων και ελαχιστοποίηση ανεπιθύμητων επιπτώσεων
1.Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, κατά το μέτρο του δυνατού και του ενδεδειγμένου, θα:
(α) Εισάγει τις ενδεδειγμένες διαδικασίες, που απαιτούνται για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων που προτείνει και τα οποία ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντικά ανεπιθύμητα αποτελέσματα επί της βιολογικής ποικιλότητας, με στόχο την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των αποτελεσμάτων αυτών και, όπου ενδείκνυται, επιτρέπει τη συμμετοχή του κοινού στις εν λόγω διαδικασίες.
(β) Εισάγει τις κατάλληλες διαδικασίες, ώστε να εξασφαλίζεται ότι λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προγραμμάτων του και των πολιτικών του, που μπορούν να έχουν σοβαρά ανεπιθύμητα αποτελέσματα επί της βιολογικής ποικιλότητας.
(γ) Προάγουν, στη βάση της αμοιβαιότητας, την κοινοποίηση, ανταλλαγή πληροφοριών και διαβούλευση για δραστηριότητες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους ή στον έλεγχό τους, δραστηριότητες οι οποίες ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντικές ανεπιθύμητες επιπτώσεις στη βιολογική ποικιλότητα άλλων Κρατών ή περιοχών, πέρα από τα όρια της εθνικής δικαιοδοσίας τους, ενθαρρύνοντας τη σύναψη διμερών, περιφερειακών ή πολυμερών συμφωνιών, ανάλογα με τις ανάγκες.
(δ) Σε περίπτωση επερχόμενου ή μεγάλου κινδύνου ή ζημίας, που προκαλείται στα όρια της δικαιοδοσίας ή του ελέγχου του, επί της βιολογικής ποικιλότητας μέσα στην περιοχή δικαιοδοσίας άλλων Κρατών ή περιοχών πέρα από τα όρια της εθνικής δικαιοδοσίας, γνωστοποιεί αμέσως στα ενδεχομένως θιγόμενα Κράτη αυτόν τον κίνδυνο ή τη ζημία, ενώ επίσης θέτει σε κίνηση για την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση του εν λόγω κινδύνου ή της εν λόγω ζημίας και
(ε) Προάγει τη λήψη και εφαρμογή εθνικών μέτρων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που δημιουργούνται από δραστηριότητες ή γεγονότα προκαλούμενα κατά φυσικό ή άλλον τρόπο και τα οποία δημιουργούν σοβαρούς και προφανείς κινδύνους για τη βιολογική ποικιλότητα και ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία για την ενίσχυση τέτοιων εθνικών προσπαθειών και όπου απαιτείται και συμφωνείται μεταξύ Κρατών ή περιφερειακών οργανισμών οικονομικής
ολοκλήρωσης, για την από κοινού κατάρτιση των ενδεδειγμένων σχεδίων έκτακτης ανάγκης.
2. Η Διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Μερών θα εξετάζει, με βάση τις μελέτες που πρέπει να εκπονούνται, τα θέματα ευθύνης και αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων και θεμάτων αποκαταστάσεων και αποζημιώσεων, για ζημιές στη βιολογική ποικιλότητα, εκτός αν τέτοια ευθύνη αποτελεί καθαρά εσωτερικό θέμα.
Άρθρο 15 - Πρόσβαση στους γενετικούς πόρους
1. Αναγνωρίζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών επί των φυσικών πόρων, η εξουσία για τον προσδιορισμό των προσβάσεων σε γενετικούς πόρους παραμένει στη δικαιοδοσία των εθνικών κυβερνήσεων και υπόκειται στην εθνική νομοθεσία.
2. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα φροντίζει για τη διαμόρφωση των συνθηκών εκείνων που διευκολύνουν την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους, για τις περιβαλλοντικές συνετές χρήσεις εκ μέρους άλλων Συμβαλλόμενων Μερών και δεν επιβάλλει περιορισμούς, που έρχονται σε αντίθεση με τους στόχους της παρούσας Σύμβασης.
3. Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης, οι γενετικοί πόροι που παρέχονται από ένα Συμβαλλόμενο Μέρος, όπως αναφέρεται στο παρόν άρθρο και στα άρθρα 16 και 19, είναι οι πόροι εκείνοι μόνο που παρέχονται από Συμβαλλόμενα Μέρη που είναι χώρες προέλευσης των εν λόγω πόρων ή από Συμβαλλόμενα Μέρη που έχουν αποκτήσει τους γενετικούς πόρους σε συμφωνία με την παρούσα Σύμβαση.
4. Η πρόσβαση αυτή, όπου παραχωρείται, βασίζεται σε αμοιβαία συμφωνημένους όρους και υπόκειται στις διατάξεις του παρόντος Άρθρου.
5. Η πρόσβαση σε γενετικούς πόρους, θα υπόκειται στην εκ των προτέρων συναίνεση του Συμβαλλόμενου Μέρους που παρέχει τους εν λόγω πόρους, εκτός αν άλλως ορίζεται από το εν λόγω Μέρος.
6. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα φροντίζει το σχεδιασμό και εκτέλεση ερευνητικών, επιστημονικών εργασιών σε ό,τι αφορά τους γενετικούς πόρους που παρέχονται από άλλα Συμβαλλόμενα Μέρη με την πλήρη συμμετοχή των εν λόγω Συμβαλλόμενων Μερών, αλλά και όπου είναι δυνατό, εντός του εδάφους τους.
7. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα λαμβάνει τα ενδεδειγμένα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα, καθώς και μέτρα πολιτικής και σε συμφωνία με τα άρθρα 16 και 19 και όπου απαιτείται, μέσω χρηματοδοτικών μηχανισμών που δημιουργούνται με βάση τα άρθρα 20 και 21, με στόχο το δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των αποτελεσμάτων της έρευνας και της ανάπτυξης, καθώς και των ωφελειών που απορρέουν από την εμπορική και άλλου είδους χρησιμοποίηση γενετικών πόρων με το Συμβαλλόμενο Μέρος, που παρέχει πόρους αυτού του είδους. Ο καταμερισμός αυτός καθορίζεται με βάση αμοιβαία συμφωνηθέντες όρους.
Άρθρο 16 - Πρόσβαση και μεταφορά τεχνολογίας
1. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος, αναγνωρίζοντας ότι η τεχνολογία περιλαμβάνει τη βιοτεχνολογία και ότι τόσο η πρόσβαση, όσο και η μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ των Συμβαλλόμενων Μερών αποτελεί βασικό στοιχείο για την επίτευξη των στόχων της παρούσας Σύμβασης, αναλαμβάνει, σε συμφωνία με τις διατάξεις του παρόντος
άρθρου, να παρέχει και/ή να διευκολύνει την πρόσβαση και τη μεταφορά προς άλλα Συμβαλλόμενα Μέρη τεχνολογιών, που αφορούν τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας ή τεχνολογιών που χρησιμοποιούν τους γενετικούς πόρους και δεν προκαλούν άξια λόγου ζημία στο περιβάλλον.
2. Η πρόσβαση και η μεταφορά τεχνολογίας, που αναφέρονται στην παράγραφο 1 παραπάνω, προς τις αναπτυσσόμενες χώρες οφείλουν να παρέχονται και/ή διευκολύνονται με δικαίους και πλέον ευνοϊκούς όρους περιλαμβανομένων και αυτών της προτίμησης ή παραχώρησης, οι οποίοι αμοιβαία συμφωνούνται, και όπου απαιτείται σε συμφωνία με τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που θεσπίζονται με τα άρθρα 20 και 21. Σε περιπτώσεις που πρόκειται για τεχνολογία που υπόκειται σε δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και άλλα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, η τέτοια πρόσβαση και η μεταφορά τεχνολογίας παρέχονται έτσι, ώστε να αναγνωρίζονται και να συμβιβάζονται με την επαρκή και αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Η εφαρμογή της παραγράφου αυτής θα πρέπει να βρίσκεται σε συμφωνία με τις παραγράφους 3, 4 και 5 παρακάτω.
3. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα λαμβάνει νομοθετικά και διοικητικά μέτρα και μέτρα πολιτικής, κατά τον ενδεδειγμένο τρόπο, με στόχο να παρέχεται στα Συμβαλλόμενα Μέρη, ιδιαίτερα δε στις αναπτυσσόμενες χώρες που παρέχουν γενετικούς πόρους, πρόσβαση και μεταφορά τεχνολογίας που αξιοποιεί τους εν λόγω πόρους, με αμοιβαία συμφωνηθέντες όρους, συμπεριλαμβανομένης και της τεχνολογίας που προστατεύεται από δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και άλλα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπου επιβάλλεται, μέσω των διατάξεων 20 και 21 και σε συμφωνία με τη διεθνή νομοθεσία και με τις παραγράφους 4 και 5 παρακάτω.
4. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα λαμβάνει τα ενδεδειγμένα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, με στόχο τη διευκόλυνση εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα, της πρόσβασης σε κοινές δράσεις ανάπτυξης και μεταφοράς τεχνολογίας, όπως αναφέρονται στην παράγραφο 1 παραπάνω, προς όφελος τόσο των κρατικών οργανισμών όσο και του ιδιωτικού τομέα των αναπτυσσόμενων χωρών και για το σκοπό αυτό συμμορφούται με τις υποχρεώσεις που περιλαμβάνονται στις παραγράφους 1, 2 και 3 παραπάνω.
5. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη, αναγνωρίζοντας ότι δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και άλλα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας μπορούν να επηρεάσουν την εφαρμογή της εν λόγω Σύμβασης, θα συνεργάζονται για το σκοπό αυτά με βάση την εθνική νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα εν λόγω δικαιώματα ενισχύουν και δεν αντιβαίνουν τους στόχους τους3.
Άρθρο 17 - Ανταλλαγή πληροφοριών
1. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα διευκολύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών, που προέρχονται από κάθε δημόσια προσβάσιμη 4 πηγή και είναι σχετικές με τη διατήρηση και την αειφορική χρήση βιολογικής ποικιλότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών.
2. Η ανταλλαγή πληροφοριών αυτής της μορφής θα περιλαμβάνει ανταλλαγή αποτελεσμάτων τεχνικών, επιστημονικών και κοινωνικοοικονομικών ερευνών, καθώς επίσης και πληροφόρηση για επιμόρφωση και παρακολούθηση προγραμμάτων, εξειδικευμένων γνώσεων, τοπικών και καθαυτό παραδοσιακών γνώσεων, σε
3 «….που δεν αντιβαίνουν τους στόχους της (Σύμβασης)» στο πρωτότυπο.
4 « …δημόσια διαθέσιμη πηγή» στο πρωτότυπο
συνδυασμό με τις τεχνολογίες που αναφέρονται στο άρθρο 16, παράγραφος 1. Στα παραπάνω περιλαμβάνεται, όπου είναι εφικτό, η επανάκτηση των πληροφοριών.
Άρθρο 18 - Τεχνική και επιστημονική συνεργασία
1. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα προάγουν τη διεθνή τεχνική και επιστημονική συνεργασία στον τομέα της διατήρησης και της αειφορικής χρήσης βιολογικής ποικιλότητας, όπου απαιτείται, μέσω κατάλληλων διεθνών και εθνικών θεσμών.
2. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα προάγει την τεχνική και επιστημονική συνεργασία με άλλα Συμβαλλόμενα Μέρη, ειδικότερα δε με αναπτυσσόμενες χώρες, κατά την εφαρμογή της παρούσας Σύμβασης, με την ανάπτυξη και εφαρμογή, μεταξύ άλλων, εθνικών πολιτικών. Κατά την προαγωγή της εν λόγω συνεργασίας, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται στην ανάπτυξη και την ενίσχυση των εθνικών δυνατοτήτων, με την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και τη σύσταση θεσμών.
3. Η Διάσκεψη των Μερών, κατά την πρώτη συνεδρίασή της θα προσδιορίσει τον τρόπο σύστασης ενός κατάλληλου μηχανισμού διαλογής (clearing house mechanism) για την προαγωγή και διευκόλυνση της τεχνικής και επιστημονικής συνεργασίας.
4. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα ενθαρρύνουν και θα αναπτύσσουν μεθόδους συνεργασίας, σε συμφωνία με την εθνική νομοθεσία και τις εθνικές πολιτικές, για την ανάπτυξη και χρήση τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων και εγχώριων και παραδοσιακών τεχνολογιών, για την επίτευξη των στόχων αυτής της Σύμβασης. Για το σκοπό αυτόν τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα προωθούν επίσης τη συνεργασία σε θέματα επιμόρφωσης προσωπικού και ανταλλαγής εμπειρογνωμόνων.
5. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα προάγουν, δυνάμει αμοιβαίων συμφωνιών, την κατάρτιση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων και τη δημιουργία κοινών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη τεχνολογιών σχετικών με τους στόχους της παρούσας Σύμβασης.
Άρθρο 19 - Χειρισμός βιοτεχνολογίας και η κατανομή των ωφελημάτων της
1. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα λαμβάνει τα ενδεδειγμένα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα αποτελεσματικής συμμετοχής σε δραστηριότητες βιοτεχνολογικής έρευνας εκείνων των Συμβαλλόμενων Μερών, ειδικότερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, τα οποία παρέχουν γενετικούς πόρους για τέτοιες έρευνες και όπου είναι εφικτό, εκτός της επικράτειας τέτοιων Συμβαλλόμενων Μερών.
2. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος λαμβάνει κάθε πρακτικό μέτρο για την προαγωγή και προώθηση της κατά προτεραιότητα πρόσβασης, σε δίκαιη και ισότιμη βάση, εκ μέρους των Συμβαλλόμενων Μερών, ειδικότερα των αναπτυσσόμενων χωρών, στα αποτελέσματα και στα ωφελήματα, που προκύπτουν από βιοτεχνολογίες που, βασίζονται σε γενετικούς πόρους, που παρέχονται από τα εν λόγω Συμβαλλόμενα Μέρη. Τέτοια πρόσβαση θα παρέχεται υπό αμοιβαία συμφωνηθέντες όρους.
3. Τα Μέρη θα διερευνούν την ανάγκη και τις διαδικασίες κατάρτισης ενός πρωτοκόλλου στο οποίο παρουσιάζονται οι ενδεδειγμένες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων, ειδικότερα, και των προηγούμενων σχετικών συμφωνιών, στον τομέα της ασφαλούς μεταφοράς, χειρισμού και χρήσης κάθε ζώντος τροποποιημένου οργανισμού που προέρχεται από τη χρήση βιοτεχνολογίας και ο
οποίος μπορεί να εμφανίσει ανεπιθύμητες επιπτώσεις σε ό,τι αφορά τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας.
4. Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος θα παρέχει, άμεσα ή απαιτώντας από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο υπό την δικαιοδοσία του, το οποίο παρέχει τους οργανισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 3 παραπάνω, κάθε διαθέσιμη πληροφορία σχετικά με τη χρήση και τους κανονισμούς ασφάλειας, που απαιτούνται από το εν λόγω Συμβαλλόμενο Μέρος κατά το χειρισμό των οργανισμών αυτών, καθώς επίσης θα παρέχει και κάθε άλλη πληροφορία για τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες επιπτώσεις των συγκεκριμένων οργανισμών στο Συμβαλλόμενο Μέρος στο οποίο πρόκειται να εισαχθούν οι οργανισμοί αυτοί.
... ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ
