Ρύπανση από τη Βιομηχανία - Διαχείριση Αποβλήτων - Η Οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον (2004/35/ΕΚ)
Ρύπανση από τη Βιομηχανία
Η Κοινοτική Οδηγία για την Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχο της Ρύπανσης (IPPC) 96/61/ΕΚ αποσκοπεί σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, η οποία προκαλείται από τις βιομηχανικές δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα I της Οδηγίας. Η Οδηγία βασίζεται σε 4 βασικές αρχές: (1) ολοκληρωμένη προσέγγιση, (2) βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (best available techniques - BATs), (3) ευελιξία και (4) δημόσια συμμετοχή. Στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας IPPC, η Επιτροπή συντάσσει σειρά εγγράφων (BREF) για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές. Τα BREF καλύπτουν κυρίως την ανάκτηση των επικινδύνων αποβλήτων, την προπαρασκευή για την ανάκτηση ενέργειας και την τελική διάθεση των αποβλήτων.
Το τέλος Οκτωβρίου 2007 ήταν η ουσιαστικότερη προθεσμία συμμόρφωσης των βιομηχανικών εγκαταστάσεων με την Οδηγία. Η Οδηγία IPPC αναθεωρήθηκε και κωδικοποιήθηκε πρόσφατα (Οδηγία 2008/1/ΕΚ).
Κατόπιν μιας διετούς αναθεώρησης η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υιοθέτησε στις 21 Δεκεμβρίου 2007 ένα πακέτο για να βελτιώσει την πολιτική της σχετικά με τις βιομηχανικές εκπομπές. Μέρος του πακέτου είναι και μια Πρόταση για Οδηγία Βιομηχανικών Εκπομπών. Η Πρόταση αναδιαμορφώνει και «συμπυκνώνει» ουσιαστικά επτά υφιστάμενες Οδηγίες που σχετίζονται με τις βιομηχανικές εκπομπές σε ένα ξεκάθαρο και ολοκληρωμένο νομοθετικό όργανο. Η σύμπτυξη αυτή συμπεριλαμβάνει την IPPC, την Οδηγία για Εκπομπές αερίων από μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης (2001/80/ΕΚ), την Οδηγία για Αποτέφρωση αποβλήτων (2000/76/ΕΚ), την Οδηγία για τον περιορισμό των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται στη χρήση οργανικών διαλυτών σε ορισμένες δραστηριότητες και εγκαταστάσεις (1999/13/ΕΚ) και τρεις Οδηγίες για το Διοξείδιο του Τιτανίου.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στη σχετική ιστοσελίδα της Γεν. Δ/νσης Περιβάλλοντος της ΕΕ
Επίσης στη σελίδα του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ βρίσκεται συγκεντρωτικός πίνακας Κοινοτικής Νομοθεσίας για τη Βιομηχανία
Διαχείριση Αποβλήτων
Η οριζόντια νομοθεσία της ΕΕ που καθιερώνει το συνολικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων είναι η Οδηγία Πλαίσιο για τα Απόβλητα 2006/12/ΕΚ. Αυτή έχει αναθεωρηθεί και αντικατασταθεί με την 2008/98/ΕΚ, η οποία θέτει τους βασικούς ορισμούς και έννοιες σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων καθώς και τις αρχές όπως «ο ρυπαίνων πληρώνει» και την «ιεραρχία αποβλήτων».
Η ΕΕ έχει επίσης εκδώσει νομοθεσία σχετικά με τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων:
Η κύρια νομοθετική πράξη στον τομέα αυτό είναι ο Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 259/93 του Συμβουλίου της 1ης Φεβρουαρίου 1993 σχετικά με την παρακολούθηση και τον έλεγχο των μεταφορών αποβλήτων στο εσωτερικό της Κοινότητας καθώς και κατά την είσοδο και έξοδό τους, όπως τροποποιήθηκε. Ο κανονισμός αυτός εφαρμόζει τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κοινότητας σύμφωνα με:
• Τη Σύμβαση της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της διάθεσής τους, που εγκρίθηκε από τη διάσκεψη των πληρεξουσίων στις 22 Μαρτίου 1989, με τις τροποποιήσεις της.
• Της απόφασης C(92)39/ΤΕΛΙΚΟ του Συμβουλίου του ΟΟΣΑ σχετικά με τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων αποβλήτων που προορίζονται για διαδικασίες ανάκτησης. Η απόφαση αυτή αναθεωρήθηκε με στόχο να εναρμονιστεί προς τη Σύμβαση της Βασιλείας με την απόφαση του Συμβουλίου του ΟΟΣΑ C(2001) 107/ΤΕΛΙΚΟ και με την τροποποίηση C(2004)20.
Ο κανονισμός ενσωματώνει την αρχή ότι τα απόβλητα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται περιβαλλοντικά ορθά και καταργεί τις μεταφορές των επικινδύνων αποβλήτων από χώρες της ΕΕ σε χώρες εκτός του ΟΟΣΑ. Επιπλέον, καθορίζει τις διαδικασίες και τις απαιτήσεις για κάθε διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων που προορίζονται για ανάκτηση και τελική διάθεση:
Περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες της Γεν. Δ/νσης Περιβάλλοντος της ΕΕ
Η Οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον (2004/35/ΕΚ)
Η Οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη είναι ένα πολύ σημαντικό νομοθέτημα της ΕΕ, που βασίζεται μεν στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» αλλά δημιουργεί και ένα ελάχιστο κοινό πλαίσιο για την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς από τη ρύπανση, εισάγοντας πολλές νέες έννοιες και πρακτικές, όπως η περιβαλλοντική ευθύνη και η υποχρεωτική από το 2010 ασφάλιση για ζημιά στο περιβάλλον.
Η ενσωμάτωση στην Ελλάδα δυστυχώς γίνεται με τρομερή καθυστέρηση και έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί από τον Απρίλιο 2007. Ιδιαίτερα προβληματικό είναι το ότι γίνεται με σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος και όχι με Νόμο, παρακάμπτοντας το Ελληνικό Κοινοβούλιο για ένα θέμα με σημαντικές κοινωνικές, περιβαλλοντικές, οικονομικές και αναπτυξιακές προεκτάσεις.
Υπάρχουν ακόμη πολλές Κοινοτικές Οδηγίες σχετικά με τα απόβλητα που δεν έχουν ενσωματωθεί στο Εθνικό Δίκαιο, ενώ έχει λήξει η προθεσμία ή εκκρεμούν στο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, καθώς και πολλές για τις οποίες έχει κινηθεί προδικαστική διαδικασία από την ΕΕ.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στη σχετική ιστοσελίδα του WWF Ελλάς, στο Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας
daphnemavro@gmail.com
