Βιβλιοπαρουσίαση: Βιομηχανική κληρονομιά

Άγγελος Σινάνης, Τα Μεταλλεία της Αντιπάρου 19ος - 20ος αιώνας, εκδ. Δήμος Αντιπάρου, 2019

Το βιβλίο αναφέρεται στην Αντίπαρο του 19ου - 20ού αιώνα (1830 - 1955) και ειδικότερα στην άγνωστη μεταλλευτική ιστορία της. Η μελέτη παρακολουθεί με τεκμηριωμένες λεπτομέρειες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στο νησί. Αυτές άλλωστε λειτούργησαν ως έναυσμα στην περαιτέρω αναπτυξιακή πορεία της μεταλλείας στην Αντίπαρο και στις Κυκλάδες γενικότερα. Επιχειρήθηκε επίσης να ανασυντεθούν με συνέπεια οι τρόποι παραγωγής - εξαγωγής των μεταλλευμάτων από τα βάθη της γης, όσο και οι οικονομικοκοινωνικές εξελίξεις. Οι τελευταίες δείχνουν ότι η Αντίπαρος όχι μόνο δεν υπήρξε απομονωμένη από το υπόλοιπο περιβάλλον αλλά αντίθετα, συμμετείχε ενεργά και με σταθερότητα για περισσότερα από 50 χρόνια σε κάθε καινοτόμο εγχείρημα του μεταλλευτικού, τεχνολογικού και εμπορικού τομέα. Η αφήγηση ξετυλίγεται αγκαλιάζοντας μέσα από τις συνεντεύξεις πολλά ‘’μικρά’’ γεγονότα της καθημερινότητας των μεταλλωρύχων, ντόπιων και μετοίκων, που επηρέασαν ή και καθόρισαν τη ζωή τους. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τον εκ μητρός Αντιπαριώτη Άγγελο Σινάνη με πολύ κόπο - καθώς οι πηγές είναι διάσπαρτες και δυσεύρετες αποτελώντας πολύτιμο υλικό - και δίνουν μια εικόνα της εποχής. Το βιβλίο γεφυρώνει το παρόν με το παρελθόν ανοίγοντας τη μελέτη της πρόσφατης ιστορίας της Αντιπάρου και θέτει τις βάσεις για παρόμοιες μονογραφίες σε άλλα νησιά του Αιγαίου με μεταλλευτική δραστηριότητα.

Ν. Μπελαβίλας - Λ. Παπαστεφανάκη (επιστ. επιμέλεια), Ορυχεία στο Αιγαίο. Η βιομηχανική αρχαιολογία στην Ελλάδα, εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα 2009.                                                                                  

Η έκδοση επιχειρεί με τη συστηματική καταγραφή των ορυχείων να αναδείξει τον πλούτο της βιομηχανικής εποχής και του τεχνικού πολιτισμού στη νησιωτική Ελλάδα και να συμβάλλει στη διάσωσή του. περιλαμβάνει την ιστορική, τεχνική, μεταλλειολογική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση των εγκαταστάσεων και βασίζεται σε πενταετή έρευνα του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ.

Λ. Παπαστεφανάκη, Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία του Πειραιά,1870-1940,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2009.
Στο βιβλίο εξετάζονται οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκε η αγορά εργασίας και αναπτύχθηκε η βιομηχανία του Πειραιά, ενώ έρχονται στο προσκήνιο οι εργάτες και οι εργάτριες που δούλεψαν στα κλωστοϋφαντουργεία, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τον Μεσοπόλεμο.

Ε. Μαΐστρου – Δ. Μαυροκορδάτου – Γ. Μαχαίρας – Ν. Μπελαβίλας – Λ. Παπαστεφανάκη – Γ. Πολύζος, Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (1909-1993). Λιπάσματα Δραπετσώνας, ΠΙΟΠ, Αθήνα 2007.
Το βιβλίο αποτελεί σύνθεση τόσο της αρχειακής έρευνας στα πλούσια αρχεία του εργοστασίου όσο και της μελέτης του χώρου, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του. Καταγράφεται η λειτουργία της επιχείρησης, η παραγωγή και η διακίνηση των προϊόντων, το επιστημονικό και εργατικό δυναμικό, οι εργασιακές σχέσεις.

Ιστορικά μεταλλεία στο Αιγαίο, 19ος-20ός αιώνας. Επιστημονικό συνέδριο, Μήλος, 3-5 Οκτωβρίου 2003.
Το Συνέδριο οργανώθηκε στη Μήλο, στις 3-5 Οκτωβρίου 2003. Οι εισηγήσεις κάλυψαν θέματα που άπτονται της τεχνικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας των νησιωτικών μεταλλείων. Η ανασύνθεση της ιστορικής εικόνας, όπως προκύπτει από την έρευνα, συμβάλλει σημαντικά στην ανάδειξη και προστασία των μεταλλευτικών μνημείων του Αιγαίου.

E. Μαΐστρου - O. Βογιατζόγλου - E. Καραθανάση - M. Καλιοτζίδου
Η βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Ιωνίας. Επισκόπηση της ιστορικής και αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας, ΠΙΟΠ, Αθήνα 2002.
Τα βιομηχανικά κτήρια της Νέας Ιωνίας αποτελούν τα σημαντικότερα υλικά τεκμήρια της πολιτιστικής κληρονομιάς της σημερινής πόλης και αναδεικνύουν την ιστορική, κοινωνική και οικονομική της ταυτότητα. Η έρευνα που έγινε στο χρονικό διάστημα 1993-95 από το Σπουδαστήριο Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. για την καταγραφή των αρχιτεκτονικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών των σωζομένων τότε βιομηχανικών κτηρίων, ανέδειξε και τις δυνατότητές τους να στηρίξουν μια νέα οπτική ανάπτυξης του χώρου.

Ι. Κατσιγιάννη - Α. Κονδύλη-Λάγαρη, Βιομηχανικά κτίρια στην Ερμούπολη, ΠΙΟΠ, Αθήνα 2000.
Τα βιομηχανικά κτίρια της Ερμούπολης, παροπλισμένοι συντελεστές της ευημερίας παλαιοτέρων εποχών, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα της σημερινής πόλης και λειτουργούν ως τεκμήρια της αρχιτεκτονικής μνήμης αλλά και της οικονομικής ιστορίας της πόλης. Η παρούσα έρευνα διεξήχθη το 1983 από φοιτητές - τότε - του Σπουδαστηρίου Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. και σήμερα, συμπληρωμένη, αποτελεί ένα σημαντικό πρωτογενές υλικό για την περαιτέρω μελέτη του θέματος.