Παρ’ όλο που στις μέρες μας αυτό το ερώτημα θα έπρεπε να μην τίθεται, επειδή η απάντηση του θα έπρεπε να είναι προφανής, για πολλούς συμπολίτες μας παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα ή ακόμη χειρότερα ένα ερώτημα στο οποίο η απάντηση είναι αρνητική.
Λίγες μόλις μέρες μετά την ψυχρολουσία της Κοπεγχάγης όπου ο Ομπάμα απέδειξε για πολλοστή φορά ότι τα πρόσωπα έχουν πολύ μικρό ρόλο να παίξουν στην αμερικάνικη πολιτική, διαψεύδοντας τις προσδοκίες που ο υπόλοιπος πλανήτης είχε καλλιεργήσει για τον νέο πλανητάρχη πριν μόλις ένα χρόνο, οι απλοί πολίτες πρέπει να μαζέψουν τα κομμάτια της προδομένης ελπίδας τους και να κάνουν την απογοήτευση και απελπισία τους δύναμη για να κερδίσουν την επόμενη μάχη.
Η αποτυχία της Κοπεγχάγης απλά σημαίνει ότι ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών γίνεται ακόμη πιο σημαντικός. Όταν η επιστημονική αλήθεια, αδιάψευστη, δείχνει το δρόμο και οι πολιτικοί αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων, οι πολίτες πρέπει να επιβάλουν τις λύσεις.
Και ποια είναι η επιστημονική αλήθεια;
Ότι οι κλιματικές αλλαγές συμβαίνουν τώρα και είναι αποτέλεσμα της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας του πλανήτη.
Τι προκαλεί την άνοδο της θερμοκρασίας;
Η αύξηση της έντασης του φαινομένου του θερμοκηπίου στον πλανήτη που είναι το αποτέλεσμα της αύξησης της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) στην ατμόσφαιρα.
Τι ευθύνεται για την αύξηση της συγκέντρωσης των ΑΦΘ;
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και κυρίως αυτές που συνδέονται με κατανάλωση ορυκτών καυσίμων κατά την καύση των οποίων παράγονται πολλοί ρύποι, αλλά κυρίως διοξείδιο του άνθρακα που είναι το κύριο αέριο του θερμοκηπίου.
Υπάρχει δηλαδή άμεση συσχέτιση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα και της παγκόσμιας θερμοκρασίας, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα παρακάτω που απεικονίζει αυτή τη σχέση τα τελευταία 400.000 χρόνια!
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αιτία που οδηγεί στις κλιματικές αλλαγές είναι η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα από την υπερκατανάλωση ορυκτών καυσίμων που ήταν η πηγή ενέργειας που στήριξε το (άπληστο) μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήσαμε τα τελευταία 200 χρόνια.
Για μερικούς αυτή η διαπίστωση ουσιαστικά υπαγορεύει μονοδιάστατα την απάντηση, τη λύση στο κλιματικό και ενεργειακό πρόβλημα: πρέπει να στραφούμε σε πηγές ενέργειας που δεν παράγουν αέρια του θερμοκηπίου.
Αν δεν είχαμε τέτοιες πηγές θα έπρεπε να τις ανακαλύψουμε. Τα καλύτερα ερευνητικά μυαλά θα έπρεπε να επενδύσουν χιλιάδες ωρών στα εργαστήρια και στους υπολογιστές για να βρουν τη σωτήρια για τον πλανήτη λύση. Και εμείς οι πολίτες θα γκρινιάζαμε για την ανικανότητα του κράτους να δώσει λύση σε αυτό το πρόβλημα που είναι θέμα επιβίωσης του ανθρώπινου είδους.
Η λύση όμως υπάρχει και δεν είναι μία αλλά πολλές.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν μια πραγματικότητα.
Αιολική, ηλιακή, γεωθερμία, υδροδυναμική, βιομάζα, κυματική.
Υπάρχει μια πηγή ενέργειας για όλα τα γούστα. Και το πιο σημαντικό η λύση δεν είναι σε μία από αυτές αλλά σε όλες μαζί, γιατί αλληλοσυμπληρώνονται.
Η αιολική ενέργεια είναι αυτή, μεταξύ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που έχει πετύχει νωρίτερα τεχνολογική και εμπορική ωριμότητα. Αυτό απλά σημαίνει ότι ακόμη και με όρους αγοράς είναι συμφέρουσα η εγκατάσταση ενός αιολικού πάρκου. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται ότι στην Ευρώπη το 2008 οι νέες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας ξεπέρασαν κάθε άλλη πηγή ενέργειας.
Και ποιες είναι οι επιπτώσεις της ανάπτυξης αιολικής ενέργειας;
Η ανθρώπινη ανάπτυξη, ανέκαθεν και εξ ορισμού, έγινε και γίνεται εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος.
Το ανθρωπογενές περιβάλλον επεκτείνεται εις βάρος του φυσικού.
Αυτό ισχύει είτε κατασκευάζεται μια καλύβα είτε μια πολυκατοικία.
Δεν μπορείς να έχεις προϊόντα, χωρίς εργοστάσια.
Δεν μπορείς να έχεις αυτοκίνητα, χωρίς αυτοκινητόδρομους.
Δεν μπορείς να έχεις ηλεκτρισμό, χωρίς πυλώνες μεταφοράς.
Δεν μπορείς να έχεις ενέργεια, χωρίς πηγή ενέργειας.
Επομένως, το ζητούμενο δεν είναι η τέλεια λύση, αλλά η βέλτιστη λύση.
Αφού δεν υπάρχει παρέμβαση και ανάπτυξη με μηδενικές επιπτώσεις, πρέπει να στοχεύεις σε ανάπτυξη με το λιγότερο περιβαλλοντικό κόστος. Και αυτό σημαίνει Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μπορεί να επιβαρύνουν σε κάποιο μικρό βαθμό, το τοπικό περιβάλλον, προστατεύουν όμως συνολικά τον πλανήτη, και άρα όλο το οικοσύστημα, ακόμη και αυτό το οποίο κατηγορούνται ότι επιβαρύνουν. Σε αντίθεση, τα εργοστάσια που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα ρυπαίνουν τοπικά αλλά και πλανητικά αφού παράγουν αέρια του θερμοκηπίου, που οδηγούν στις κλιματικές αλλαγές.
Οι ανεμογεννήτριες δεν απειλούν κανένα είδος, ούτε τα πουλιά ούτε τις μέλισσες ούτε τις πεταλούδες, ούτε τα σκουλήκια. Δεν απειλούν κανένα ζώο ή φυτό. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε.; Μια ανεμογεννήτρια αποτελείται από υπό-συστήματα φτιαγμένα με υλικά καθημερινής χρήσης. Έχει ένα μεταλλικό πυλώνα, που εδράζεται πάνω σε βάση από μπετόν, όπως όλες οι κατασκευές. Έχει 3 πτερύγια και ένα κέλυφος από συνθετικά υλικά, σαν κι αυτά που κατακλύζουν τη ζωή μας. Τέλος έχει ένα κιβώτιο ταχυτήτων, ένα άξονα μετάδοσης κίνησης και μια ηλεκτρογεννήτρια, εξοπλισμό που χρησιμοποιούμε κατά κόρον σε όλες τις δραστηριότητες μας, όπως στις μεταφορές, στις γεωργικές ασχολίες, στις κατασκευές.
Δεν υπάρχει τίποτε το εξωτικό ή μαγικό στην κατασκευή ή λειτουργία μιας ανεμογεννήτριας. Το μόνο ασυνήθιστο είναι ότι παράγει ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να επιβαρύνει ουσιαστικά το περιβάλλον. Χωρίς να μολύνει το έδαφος, τα ποτάμια ή τις λίμνες Και χωρίς να εκπέμπει αέριους ρύπους στην ατμόσφαιρα.
Αυτό κάνει μια ανεμογεννήτρια και αυτό την κάνει απαραίτητη στην μάχη της επιβίωσης του πλανήτη. Η αλήθεια είναι μία: Οι ανεμογεννήτριες συνυπάρχουν ειρηνικά με το οικοσύστημα!
Και το πιο σημαντικό είναι πως όταν λέμε όχι στις ΑΠΕ, λέμε την ίδια στιγμή ναι σε κάποια άλλη πηγή ενέργειας που θα είναι τα ορυκτά καύσιμα ή ακόμη χειρότερα η πυρηνική ενέργεια.
Τέλος, υπάρχει η διάσταση των τεχνικών δυνατοτήτων κάλυψης της ενεργειακής ζήτησης από ΑΠΕ. Στο παρόν σημείωμα δεν θα επεκταθώ σε αυτό, παρά μόνο παραθέτω μια εικόνα που δίνει απάντηση σε αυτό το θέμα.
Με σημερινές τεχνολογίες οι ΑΠΕ μπορούν να καλύψουν 5,9 φορές την παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση!
Οι κλιματικές αλλαγές απειλούν τη χώρα μας με καύσωνες, ξηρασία, λειψυδρία και τέλος ερημοποίηση. Αν δεν στραφούμε στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Εξοικονόμηση Ενέργειας, τα τοπία, ο φυσικός και ζωικός πλούτος που θέλουμε να προστατεύσουμε θα υπάρχουν μόνο σε φωτογραφίες και βίντεο. Η καλύτερη, μακροπρόθεσμη προστασία των αγαπημένων μας τοπίων είναι η χρήση καθαρών πηγών ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να ασκούμε αισθητική περιβαλλοντική πολιτική εις βάρος της ανάπτυξης των ΑΠΕ. Είναι μια από τις λίγες ελπίδες που έχουμε να αντιστρέψουμε την πορεία των κλιματικών αλλαγών και να ελαχιστοποιήσουμε τις δυσμενείς συνέπειές τους.
eletaen@eletaen.gr
Ο Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης είναι εκδότης του περιοδικού "ΑΝΕΜΟλόγια"
www.eletaen.gr
