Λόγοι για την προώθηση της χρήσης βρόχινου νερού για οικιακή χρήση - Αποθηκευτικοί χώροι για το νερό της βροχής - Οικιακή υδρονομική εγκατάσταση - Στα δικά μας…
Καθώς η Ελλάδα δεν αποτελεί χώρα με έλλειψη γλυκού νερού, αλλά χώρα όπου γίνεται λανθασμένη διαχείριση του πολύτιμου αυτού αγαθού, πρέπει να δοθεί η δέουσα σημασία στην αειφόρο διαχείριση των υδάτων. Ένας από τους βασικούς πυλώνες θα πρέπει να είναι οι στρατηγικές εξοικονόμησης πόσιμου νερού.
Ας δούμε τι κάνει στο θέμα αυτό μια πόλη της Γερμανίας, με το συμβολικό όνομα Giessen («πότισμα» στα ελληνικά!). Η δημοτική υπηρεσία περιβάλλοντος έχει ορίσει την εξοικονόμηση νερού ως μία από τις προτεραιότητές της. Στους τρόπους για την επίτευξη αυτού του στόχου εντάσσεται και η οικιακή χρήση του νερού της βροχής. Αντί να κυλάει στον υπόνομο, το βρόχινο νερό μπορεί να αντικαταστήσει το πόσιμο σε όλες τις οικιακές εργασίες, στις οποίες δεν απαιτείται η ποιότητα του πόσιμου, όπως:
Πίνακας 1: Δυνατότητες οικιακών χρήσεων βρόχινου νερού με αντίστοιχη εξοικονόμηση πόσιμου νερού [1]
Λόγοι για την προώθηση της χρήσης βρόχινου νερού για οικιακή χρήση
Tρεις είναι οι κύριοι λόγοι για την προώθηση της χρήσης βρόχινου νερού στο σπίτι:
1. Εξοικονόμηση πόσιμου νερού
Το καθαρό, πόσιμο νερό γίνεται ολοένα και πιο δυσεύρετο και ακριβό. Υπό την προϋπόθεση ότι η εξοικονόμηση νερού είναι καθημερινή του πρακτική, ένα νοικοκυριό μπορεί να αντικαταστήσει περισσότερο από τη μισή κατανάλωση πόσιμου νερού με νερό της βροχής.
2. Μείωση της επιβάρυνσης του αποχετευτικού συστήματος και των συστημάτων βιολογικού καθαρισμού
Σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων τα πλημμυρικά φαινόμενα εμποδίζουν και κάνουν πιο δαπανηρή την απομάκρυνση των λυμάτων.
3. Πρόνοια για το μέλλον
Τα αυξανόμενα προβλήματα στην παροχή πόσιμου νερού, στην απομάκρυνση των λυμάτων καθώς και ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος απαιτούν νέα μέτρα διαχείρισης των υδάτων.
Ο δήμος του Giessen ενθαρρύνει τους δημότες του να κάνουν χρήση των «σύγχρονων στερνών», δεξαμενών δηλαδή συλλογής και χρήσης βρόχινου νερού, μια και προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα:
- εξοικονόμηση κατά το δυνατό μεγαλύτερων ποσοτήτων πόσιμου νερού και συγκράτηση έντονων βροχοπτώσεων με αποδεκτό κόστος κατασκευής και λειτουργίας
- εγγύηση καλής ποιότητας νερού και υψηλής ασφάλειας λειτουργίας (πρότυπο DIN 1989) με μικρή δαπάνη συντήρησης, ως αποτέλεσμα της προσεκτικής μελέτης εγκατάστασης και της σωστής επιλογής κατασκευαστικών υλικών
- μεγάλη διάρκεια ζωής και αξιόπιστη λειτουργία σε συνδυασμό με θετικό οικολογικό και οικονομικό απολογισμό
- υλικά που προστατεύουν το περιβάλλον, π.χ. αντλίες εξοικονόμησης ενέργειας και μεγάλης διάρκειας ζωής, χρησιμοποίηση πλήρως ανακυκλώσιμων υλικών, όπως ατσάλι, ψευδάργυρος, πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο
- πλήρης διαχωρισμός των συστημάτων ροής βρόχινου και πόσιμου νερού
Πώς λειτουργεί μια "σύγχρονη στέρνα"
Το νερό της βροχής πέφτει στη στέγη και συλλέγεται στην υδρορροή. Μέσω του σωλήνα καθόδου οδηγείται στη στέρνα αποθήκευσης. Πριν την είσοδό του είναι απαραίτητο το πρώτο εντατικό φιλτράρισμα, το οποίο μπορεί να τοποθετηθεί στο σωλήνα καθόδου ή στο έδαφος [1] (εικ. 1).
Αποθηκευτικοί χώροι για το νερό της βροχής
Οι χώροι αποθήκευσης πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές:
- θερμοκρασία αποθήκευσης κάτω των 18 °C
- υλικό τοιχώματος στεγανό, μη διαπερατό στο φως και ουδέτερης οσμής και χρώματος
- προστασία από την πιθανή διείσδυση ακαθαρσιών, μικρών ζώων και αερίων
- μέγεθος ανάλογο του μεγέθους της στέγης
Ως αποθηκευτικοί χώροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε στέρνες που εγκαθίστανται μέσα στο έδαφος είτε ντεπόζιτα που τοποθετούνται στο υπόγειο του κτιρίου.
Οι στέρνες υπεδάφους υπερτερούν, διότι το βρόχινο νερό καλό είναι να φυλάσσεται σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. Ο απαραίτητος εξοπλισμός περιλαμβάνει:
- τροφοδοτικό σωλήνα που επιτρέπει την ήρεμη είσοδο του βρόχινου νερού, η οποία δεν ταράσσει την απρόσκοπτη καθίζηση του ιζήματος
- σύστημα υπερχείλισης τύπου "σιφόνι", που επιτρέπει την υπερχείλιση του νερού, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο για λόγους καθαρισμού, ενώ εμποδίζει τις οσμές και την είσοδο μικρών ζώων στη στέρνα
- αναρροφητήρας με φλοτέρ που διασφαλίζει την άντληση του καθαρότερου τμήματος του νερού κοντά στην επιφάνεια μετά την καθίζηση
Τα ντεπόζιτα υπογείου χρησιμοποιούνται στην περίπτωση της εκ των υστέρων εγκατάστασης ή των περιορισμένων αποθηκευτικών χώρων. Κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούνται ρεζερβουάρ από μη διαπερατό στο φως πλαστικό (PE). Η εσωτερική λειτουργία αντιστοιχεί σε γενικές γραμμές σε εκείνη της στέρνας υπεδάφους. Συνήθως υπάρχει ένα βασικό ντεπόζιτο και επιπλέον κομμάτια για επέκταση του αποθηκευτικού χώρου. Θα πρέπει να έχει προβλεφθεί η περίπτωση υπερχείλισης στο χώρο τοποθέτησης (υπόγειο, κελάρι).
Οικιακή υδρονομική εγκατάσταση
Μέσα στη στέρνα είναι προτιμότερη η εγκατάσταση βυθιζόμενων αντλιών εξοικονόμησης ενέργειας και μακράς διάρκειας ζωής. Φυγοκεντρικές αντλίες πολλών βαθμίδων με αναρρόφηση προκαλούν θορύβους μέσα στο σπίτι, ενώ συνδυάζουν μικρότερη διάρκεια ζωής και μεγαλύτερη κατανάλωση ρεύματος. Και οι δύο τύποι αντλιών ρυθμίζονται αυτόματα, συνηθέστερα μέσω συνεχούς ροής ή πίεσης. Ο χώρος τοποθέτησης της υδρονομικής εγκατάστασης στο κτίριο καλό είναι να έχει θερμοκρασία κάτω των 18 °C, και να είναι στεγνός, προστατευμένος από τον παγετό και την πολλή σκόνη και να βρίσκεται όσο γίνεται πλησιέστερα στη δεξαμενή αποθήκευσης του νερού. Κυκλοφορούν στο εμπόριο ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα κομμάτια για την λειτουργία του συστήματος (αντλία, αυτόματη τροφοδότηση πόσιμου νερού, αυτόματη ρύθμιση της εγκατάστασης, σταθμοδείκτης) και απομένει απλώς να τις συνδέσει κανείς με το ρεύμα.
Πλεονεκτήματα της εγκατάστασης
Χαμηλή κατανάλωση ρεύματος, διακοπή λειτουργίας της αντλίας χωρίς ή με χαμηλή στάθμη νερού, ελάχιστη δυνατή τροφοδότηση πόσιμου νερού σε περίπτωση έλλειψης βρόχινου νερού, συνεχής έλεγχος κατάστασης λειτουργίας, απλός τρόπος εγκατάστασης, χαμηλή δαπάνη συντήρησης.
Απόδοση βρόχινου νερού
Στην πόλη του Giessen βρέχει κατά μέσο όρο 610 mm/χρόνο. Η ετήσια απόδοση βρόχινου νερού υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια προβολής της στέγης (ολόκληρη η επιφάνεια που καλύπτεται/σκιάζεται από τη στέγη) x ετήσιες βροχοπτώσεις x συντελεστή απορροής (με βαθμό χρήσης 90%):
Πίνακας 2: Συλλογή βρόχινου νερού σε σχέση με την επιφάνεια της στέγης [1]
Το κόστος μιας ολοκληρωμένης εγκατάστασης και της τοποθέτησής της εκτιμάται σε 4.450-5.250 €.
Οικονομία … στην τσέπη
Ανά κυβικό μέτρο νερού βροχής που χρησιμοποιήθηκε η εξοικονόμηση δημοτικών τελών ανέρχεται σε (τιμές 2006):
- τέλη ύδρευσης: 2,20 € (συμπ. ΦΠΑ 7%)
- τέλη αποχέτευσης: 1,79 € ανά m3 υγρών αποβλήτων.
Καθοδήγηση των δημοτών
Ο δήμος του Giessen έχει εκδώσει, για τη διευκόλυνση των δημοτών του, ένα εγχειρίδιο για τις εγκαταστάσεις επιτυχούς και βιώσιμης συλλογής βρόχινου νερού. Εκεί μπορεί να βρει κανείς:
- τα πλεονεκτήματα των εγκαταστάσεων
- τα τεχνικά πρότυπα (επιλογή των κατάλληλων αποθηκευτικών δεξαμενών, φίλτρων, αντλιών κ.τ.λ.)
- τις άδειες που είναι απαραίτητες για την εγκατάσταση και τη λειτουργία των δεξαμενών
- τη σχετική νομοθεσία
- τις σχετικές διατάξεις και τους σχετικούς κανονισμούς (DIN)
- τα τέλη.
Στα δικά μας…
Αξίζει να προωθήσουμε και στην Ελλάδα αυτό τον τρόπο εξοικονόμησης φυσικών και οικονομικών πόρων. Πόσο μάλλον τώρα που αρκετές περιοχές αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειψυδρίας. Εξάλλου, η μέση ετήσια βροχόπτωση σε πολλές ελληνικές πόλεις είναι συγκρίσιμη ή και υψηλότερη εκείνης του Giessen [2].
Στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να συμπορεύεται με την εξοικονόμηση νερού. Όπως η καλή μόνωση και η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές βελτιώνει την ενεργειακή αυτονομία ενός κτιρίου και εξοικονομεί ενέργεια, έτσι και η συλλογή και χρησιμοποίηση βρόχινου νερού βελτιώνει την αυτονομία σε νερό και εξοικονομεί πόσιμο νερό. Το σκεπτικό της συλλογής βρόχινου νερού, άλλωστε, δεν είναι καινούριο: χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες στα ελληνικά νησιά. Ώρα είναι πλέον να απολαύσουν και οι πόλεις τα οφέλη του, σε μια πιο σύγχρονη μορφή. Ιδανικά θα πρέπει η χρησιμοποίηση του βρόχινου νερού να συμπεριλαμβάνεται στην υδραυλική μελέτη των νέων οικοδομών. Ευκαιρία είναι για την τοπική αυτοδιοίκηση να εφαρμόσει στην πράξη την προστασία των υδάτινων πόρων, όπως άλλωστε είναι και θεσμοθετημένη υποχρέωσή της, σύμφωνα με το νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων [3]. Επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές και εύκολη πρόσβαση των πολιτών στη σχετική οικονομικοτεχνική ενημέρωση θα δώσουν την ώθηση. Όπως έχει πολλάκις ειπωθεί: "Οι μελλοντικοί πόλεμοι θα γίνονται για το νερό."
caretta6@gmx.net
1. http://www.giessen.de/index.phtml?NavID=684.15&La=1
2. www.meteo.noa.gr
3. Ν. 3463 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων». ΦΕΚ 114, τεύχος Α’, 8/6/2006
