Μπροστά στο φάσμα της παγκόσμιας θερμότητας και των κλιματικών αλλαγών, η ανάγκη για εξεύρεση βιώσιμων και ασφαλών πηγών ενέργειας γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Η Μεγάλη Βρετανία έχει τη δυνατότητα παραγωγής μεγάλων ποσοτήτων “καθαρού” και ασφαλούς ηλεκτρικού ρεύματος, κάνοντας σωστή διαχείριση των υδατικών πόρων, που είναι συγκεντρωμένοι σε διάφορες τοποθεσίες. Αυτές περιλαμβάνουν τις εκβολές των ποταμών στις δυτικές ακτές της χώρας, όπως ο Σέβερν, ο Μέρσεϋ και ο Χόμπερ. Μια σημαντική μελέτη που διενεργείται από την Sustainable Development Commission (SDC) [1], βρίσκεται σε εξέλιξη, εξετάζοντας θέματα σχετικά με την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Φυσικά η αξιοποίηση της ενέργειας του νερού σε έναν κόλπο ή μια εκβολή ποταμού δεν είναι κάτι καινούργιο. Τέτοιου είδους παραδείγματα εντοπίζονται και σε άλλες χώρες εδώ και δεκαετίες. Ο υδροηλεκτρικός σταθμός Λα Ρανς, ο οποίος βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Λα Ρανς, κοντά στο Σαιντ Μαλό στη Γαλλία, είναι ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος από παλίρροιες στον κόσμο [2]. Κατασκευάστηκε στη δεκαετία του 1960 και παραμένει λειτουργικός μέχρι σήμερα, παράγοντας ένα σημαντικό ποσοστό της ενέργειας που χρειάζεται η χώρα.
Η SDC λαμβάνει υπόψη ένα ευρύ φάσμα τοποθεσιών και τεχνολογιών. Η σημαντικότερη μελέτη αφορά την εγκατάσταση υδροηλεκτρικού φράγματος στις εκβολές του ποταμού Σέβερν, κοντά στο Μπρίστολ, το οποίο θα μπορεί να καλύψει το 10% των αναγκών ενέργειας ολόκληρης της Μεγάλης Βρετανίας. Ωστόσο λόγω της τεράστιας αρνητικής επίδρασης που θα έχει στο οικοσύστημα της περιοχής, η πραγματοποίηση ενός τέτοιου έργου είναι αμφίβολη. Η επικρατέστερη εναλλακτική επιλογή σχετίζεται με τη δυνατότητα παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από τα ύδατα του ποταμού Μέρσεϋ, επιτρέποντας παράλληλα στην περιοχή να ευημερήσει και να αναπτυχθεί, μειώνοντας στο ελάχιστο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και την οικονομία.
Ο ποταμός Μέρσεϋ έχει μήκος 112 χλμ. Πηγάζει από το Stockport, διασχίζει το Μάντσεστερ και εκβάλλει κοντά στο Λίβερπουλ. Οι εκβολές του είναι μεγάλης οικονομικής και περιβαλλοντολογικής σπουδαιότητας, τόσο για τις βορειοδυτικές περιφέρειες της χώρας, όσο και για ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι μια σημαντική πλωτή οδός, η οποία κατά μήκος της φιλοξενεί διάφορες βιομηχανικές μονάδες. Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή θεωρείται μεγάλης αρχαιολογικής και αρχιτεκτονικής σημασίας και το οικοσύστημα της έχει προκαλέσει όχι μόνο το τοπικό αλλά και το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Εξαιτίας της υψομετρικής διαφοράς στη στάθμη του νερού που φτάνει έως και τα δέκα μέτρα, των δυνατών ρευμάτων και του ασυνήθιστου σχήματος του ποταμού, παρέχεται αναμφίβολα η δυνατότητα παραγωγής φιλικής ως προς το περιβάλλον ενέργειας.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, μια ομάδα αποτελούμενη από ειδικούς σε θέματα παραγωγής υδροηλεκτρικού ρεύματος και τεχνολογίας, εφαρμοσμένης μηχανικής, ανάπλασης και περιβάλλοντος, εξετάζει την περίπτωση του ποταμού Μέρσεϋ, προσπαθώντας να διαπιστώσει κατά πόσο είναι εφικτό να παραχθεί ενέργεια από τα ρεύματά του. Το πρόγραμμα, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Peel-Holdings (ιδιοκτήτρια εταιρία που διαχειρίζεται τις αποβάθρες και το λιμάνι του Μέρσεϋ) [3] και τη North-West Development Agency (NWDA) [4], υποστηρίζει την άποψη ότι η ενέργεια κάτω από τα κύματα του ποταμού, είναι ενδεχομένως αρκετή για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, που θα ανταποκριθεί στις ανάγκες περίπου μισού εκατομμυρίου ανθρώπων.
Ο ποταμός Μέρσεϋ έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλου αριθμού μελετών κατά το παρελθόν, που αφορούσαν στο ενδεχόμενο τοποθέτησης υδροηλεκτρικού φράγματος, χωρίς ωστόσο καμία από αυτές να προχωρήσει σε τελικό στάδιο πραγματοποίησης. Επιστήμονες και οι ειδικοί μηχανικοί, με απώτερο σκοπό την εκμετάλλευση των φυσικών πηγών, εξετάζουν ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών, οι οποίες θα έχουν το μικρότερο δυνατό αντίκτυπο στη ναυσιπλοΐα και στο οικοσύστημα. Σε μια επιστημονική συνάντηση που έλαβε χώρα στο Λίβερπουλ τον περασμένο Ιούνιο, οι εμπλεκόμενοι φορείς παρουσίασαν μια σειρά προτάσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια λεπτομερέστερη μελέτη στο μέλλον.
Ανάμεσα στα προτεινόμενα μηχανικά συστήματα, κατάλληλα για τη μετατροπή της ενέργειας της παλίρροιας, ήταν διαφόρων ειδών τουρμπίνες, συμπεριλαμβανομένων υδραυλικών τροχών. Οι πιθανές περιπτώσεις περιλαμβάνουν παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από τουρμπίνες τοποθετημένες σε μεγάλες κυλινδρικές κατασκευές, που θα βρίσκονται μέσα στις εκβολές του ποταμού. Η δημιουργία ενός υδροηλεκτρικού φράγματος κατά πλάτος του ποταμού, ήταν μια προοπτική που απορρίφθηκε εξαιτίας του υψηλού κόστους και της αρνητικής επίδρασης στη ναυσιπλοΐα και στο περιβάλλον. Πολλά από τα υποψήφια τεχνολογικά συστήματα δεν έχουν ακόμα ούτε τελειοποιηθεί, ούτε δοκιμαστεί στην πράξη. Για το λόγο αυτό είναι πιθανόν οι ειδικοί να προτείνουν ένα πιλοτικό πρόγραμμα, πριν προχωρήσουν στην πλήρη εφαρμογή τους.
Εντούτοις, έχει αποδειχθεί ότι όλες οι τεχνολογίες εκμετάλλευσης της παλιρροϊκής ενέργειας έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, γι’ αυτό και χρειάζεται να επανεξεταστούν. Οι φόβοι κυρίως για αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον, δημιουργούν ιδιαίτερο προβληματισμό [5]. Η αλλοίωση του χαρακτήρα της περιοχής και ο κίνδυνος για μόλυνση του ποταμού από αυτού του είδους τις κατασκευές προκαλούν ανησυχία. Το πρόβλημα αυτό υφίσταται κυρίως για όσο διάστημα διαρκούν οι εργασίες μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Ωστόσο από τη στιγμή που θα τεθούν σε λειτουργία, ο τρόπος αυτός παραγωγής ηλεκτρισμού θεωρείται ασφαλής για το περιβάλλον.
Κατά συνέπεια η επιλογή του καλύτερου προγράμματος εκμετάλλευσης της παλιρροϊκής ενέργειας του ποταμού Μέρσεϋ, θέτει ως προϋπόθεση την επίτευξη κάποιων εργασιών, ως τμήμα μελλοντικών μελετών. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Την προετοιμασία των κατασκευαστικών σχεδίων από αρμόδιους μηχανικούς
- Τον προϋπολογισμό τόσο του προγράμματος όσο και του κόστους κατασκευής
- Την πιθανή επίπτωση στο περιβάλλον
- Τη δυνατότητα για σχετικές μελέτες ανάπλασης και οικονομικής ανάπτυξης
- Την προσομοίωση καθορισμού της επίδρασης στην παλίρροια και στις μετακινήσεις ιζημάτων.
Δεν μπορούμε όμως να παραβλέψουμε ότι όσα ειπώθηκαν παραπάνω αποτελούν κυρίως υποθέσεις. Η αλήθεια είναι ότι θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια, προκειμένου να μάθουμε αν η παραγωγή ενέργειας από τον ποταμό Μέρσεϋ, θα προχωρήσει πέρα από το στάδιο της ψηφιακής αναπαράστασης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, καμία από τις παραπάνω μελέτες δεν πρόκειται να κατατεθεί και να εγκριθεί πριν από το 2010, ενώ παράλληλα θα περάσει άλλη μια δεκαετία μέχρι οποιοδήποτε σύστημα παραγωγής ισχύος τεθεί σε λειτουργία. Όμως εφόσον το πρόγραμμα προχωρήσει και η παλιρροϊκή ενέργεια από τον ποταμό αξιοποιηθεί πλήρως, θα παραχθούν μεγάλες ποσότητες ρεύματος, ικανές να καλύψουν τις ανάγκες μιας πόλης, όπως το Λίβερπουλ. Κατά συνέπεια τέτοιου είδους προγράμματα χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης και πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά, αφού ενδεχομένως θα αποτελέσουν μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής, που σκοπό έχει τόσο την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, μειώνοντας την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, όσο και την εξασφάλιση “καθαρής” και προσιτής ενέργειας.
vasiliki.pappas@liverpool.ac.uk
1. Η SDC είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Κυβέρνησης που αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη.
2. Η παλιρροιακή ενέργεια εκμεταλλεύεται τη φυσική άμπωτη και τη ροή των παράκτιων παλιρροιακών υδάτων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη λειτουργία μηχανικών συσκευών που σκοπό έχουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
3. Τόσο η Peel Holdings όσο και η εταιρία Mersey Docks, συμμετέχουν εδώ και αρκετό καιρό στον τομέα ανανεώσιμης ενέργειας, κυρίως στη χρησιμοποίηση μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικών σχεδίων.
4. H Northwest Regional Development Agency είναι μια από τις εννέα εταιρίες περιφερειακής ανάπτυξης, που δημιουργήθηκαν από την Κυβέρνηση, με σκοπό να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και την ανάπλαση των βορειοδυτικών περιοχών της Αγγλίας.
5. Το υδροηλεκτρικό φράγμα Λα Ρανς για παράδειγμα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην πανίδα και στη χλωρίδα της περιοχής.
LINKS
