Προοίμιο - Γενικές Υποχρεώσεις
Προοίμιο
«Τα Συμβαλλόμενα Μέρη έχοντας συνείδηση της οικονομικής, κοινωνικής, υγιεινής, πολιτιστικής αξίας της περιοχής του θαλάσιου περιβάλλοντος της περιοχής της Μεσογείου Θαλάσσης,
Ενήμερα της ευθύνης τους να διατηρήσουν και να αναπτύξουν με βιώσιμο τρόπο αυτή την κοινή κληρονομιά προς όφελος των σημερινών και των μελλοντικών γενεών,
Αναγνωρίζοντας την προκαλούμενη, εκ της ρυπάνσηςς του θαλασσίου περιβάλλοντος, απειλή κατά της οικολογικής του ισορροπίας, των πόρων του και των νόμιμων χρήσεών του,
Έχοντας υπόψει τα ειδικά υδρογραφικά και οικολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής της Μεσογείου Θαλάσσης και την ιδιαίτερη ευαισθησία της ως προς την ρύπανση,
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι οι υπάρχουσες διεθνείς συμβάσεις επί του θέματος, παρά την επιτευχθήσαν πρόοδο, δεν καλύπτουν όλες τις πλευρές και τις πηγές της θαλάσσιας ρύπανσης και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στις ειδικές απαιτήσεις της Μεσογείου,
Αναγνωρίζοντας πλήρως την ανάγκη στενής συνεργασίας μεταξύ των κρατών και των αρμόδιων διεθνών οργανισμών για συντονισμένη και αποκλειστική περιφερειακή προσέγγιση για την προστασία και ανάδειξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Μεσογείου,
Έχοντας πλήρη επίγνωση ότι το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης, από την υιοθέτησή του το 1975 και μέσω της εξέλιξης του, έχει συνεισφέρει στη διαδικασία της βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής της Μεσογείου Θάλασσας και έχει αποτελέσει ένα ουσιαστικό και δυναμικό εργαλείο για να τεθούν σε εφαρμογή οι δραστηριότητες οι οποίες σχετίζονται με τη Σύμβαση και τα Πρωτόκολλα της από τα Συμβαλλόμενα Μέρη,
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, η οποία έλαβε χώρα στο Ρίο ντε Τζανέιρο από τις 4 ως τις 14 Ιουνίου 1992,
Επίσης λαμβάνοντας υπόψη τη Διακήρυξη της Γένοβας του 1985, το Χάρτη της Λευκωσίας του 1990, τη Διακήρυξη του Καΐρου του 1992 για την Ευρω-Μεσογειακή Συνεργασία για το Περιβάλλον της Μεσογειακής Λεκάνης, τις συστάσεις της Συνδιάσκεψης της Καζαμπλάνκας του 1993, και τη Διακήρυξη της Τύνιδας του 1994 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Μεσογείου,
Έχοντας υπόψη τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία καταρτίστηκε στο Μοντέγκο Μπέι της Τζαμάικα στις 10 Δεκεμβρίου 1982 και υπογράφτηκε από πολλά Συμβαλλόμενα Μέρη....
ΣΤ. Άρθρο 4: Γενικές Υποχρεώσεις
1. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα λαμβάνουν μεμονωμένα ή από κοινού όλα τα κατάλληλα μέτρα σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας Σύμβασης και των Πρωτοκόλλων τα οποία έχουν τεθεί σε ισχύ και στα οποία είναι Μέρη, για να προλαμβάνουν, να μειώνουν, να καταπολεμούν, και στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό να εξαλείφουν τη ρύπανση της Περιοχής της Μεσογείου Θάλασσας και να προστατεύουν και να βελτιώνουν το θαλάσσιο περιβάλλον σε αυτήν την περιοχή ώστε να συνεισφέρουν στη βιώσιμη ανάπτυξή της.
2. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη δεσμεύονται να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την εφαρμογή του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης και, επιπλέον, να επιδιώξουν την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων της Περιοχής της Μεσογείου Θάλασσας ως ένα αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας, εκπληρώνοντας τις ανάγκες της σημερινής και των μελλοντικών γενεών με δίκαιο τρόπο. Για το σκοπό της εφαρμογής των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης, τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα λάβουν πλήρως υπόψη τις συστάσεις της Μεσογειακής Επιτροπής για την Βιώσιμη Ανάπτυξη η οποία ιδρύθηκε μέσα στο πλαίσιο του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης.
3. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη, για να προστατεύσουν το περιβάλλον και να συνεισφέρουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής της Μεσογείου Θάλασσας, θα:
α. εφαρμόζουν, σύμφωνα με τις δυνατότητες τους, την αρχή της πρόληψης, δυνάμει της οποίας όπου υπάρχουν απειλές σοβαρής ή μη αναστρέψιμης ζημίας, τότε η έλλειψη πλήρους επιστημονικής βεβαιότητας δεν θα προβάλλεται ως λόγος αναβολής της λήψης αποδοτικών σε σχέση με το κόστος τους μέτρων, για την πρόληψη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης
β. εφαρμόζουν την αρχή του “ο ρυπαίνων πληρώνει”, δυνάμει της οποίας, το κόστος των μέτρων πρόληψης, ελέγχου και μείωσης της ρύπανσης θα βαρύνει τον ρυπαίνοντα, με την απαραίτητη μέριμνα προς το δημόσιο συμφέρον
γ. αναλαμβάνουν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για προτεινόμενες δραστηριότητες οι οποίες είναι πιθανόν να προκαλέσουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και υπόκεινται σε αδειοδότηση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές
δ. προάγουν τη διμερή και πολυμερή συνεργασία μεταξύ των Κρατών σε διαδικασίες εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σχετικά με τις δραστηριότητες υπό τη δικαιοδοσία ή τον έλεγχο τους, οι οποίες είναι πιθανόν να προκαλέσουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον άλλων Κρατών ή περιοχών εκτός των ορίων εθνικής δικαιοδοσίας, με βάση τη γνωστοποίηση, την ανταλλαγή πληροφοριών και τις διαβουλεύσεις
ε. αναλάβουν την υποχρέωση να προάγουν την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των περιοχών οικολογικού και αισθητικού ενδιαφέροντος και την λογική χρήση των φυσικών πόρων
4. Κατά την εφαρμογή της Σύμβασης και των σχετικών Πρωτοκόλλων, τα Συμβαλλόμενα Μέρη:
α. θα υιοθετούν προγράμματα και μέτρα τα οποία περιέχουν, όπου αυτό είναι κατάλληλο, χρονικά όρια για την ολοκλήρωση τους
β. θα χρησιμοποιούν τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές και θα προάγουν την εφαρμογή και τη μεταφορά περιβαλλοντικά αποδεκτής τεχνολογίας και την πρόσβαση σε αυτή, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών καθαρής παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές συνθήκες
5. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα συνεργάζονται στη διαμόρφωση και την υιοθέτηση Πρωτοκόλλων τα οποία θα ορίζουν συμφωνημένα μέτρα, διαδικασίες και πρότυπα για την εφαρμογή της παρούσας Σύμβασης
6. Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα δεσμεύονται ευρύτερα να προάγουν, στο πλαίσιο των διεθνών σωμάτων που θεωρούνται ως αρμόδια από τα Συμβαλλόμενα Μέρη, μέτρα τα οποία αφορούν στην εφαρμογή των προγραμμάτων βιώσιμης ανάπτυξης, στην προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων στην Περιοχή της Μεσογείου Θάλασσας.
Αποσπάσματα από τους Ν. 855/1978 ΦΕΚ 235 Α' και τον Ν. 3022/19.06.2002 (ΦΕΚ Α' 144)
Η Σύμβαση για την Προστασία της Μεσογείου Θαλάσσης από την ρύπανση (Σύμβαση της Βαρκελώνης) κυρώθηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1976 στην Βαρκελώνη και στην Ελλάδα είναι σε ισχύ από το 1978 (Ν. 855/1978 ΦΕΚ 235 Α'). Τροποποιήθηκε το Πρωτοκόλλο του 1980 "για την προστασία της Μεσογείου Θάλασσας από τη ρύπανση από χερσαίες πήγες" (Ν. 1634/1986 ΦΕΚ 104 Α') και στις 10 Ιουνίου 1995 στη Βαρκελώνη και μετονομάστηκε σε "Σύμβαση για την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και των παρακτίων περιοχών της Μεσογείου".
Με το Νόμο 3022/19.06.2002 (ΦΕΚ Α' 144) κυρώθηκαν οι ανωτέρω τροποποιήσεις οι οποίες συμπεριλαμβάνουν το άρθρο για την γεωγραφική κάλυψη με επέκταση σε παράκτιες περιοχές που θα οριστούν από κάθε συμβαλλόμενο κράτος μέσα στην ίδια του την επικράτεια, την επέκταση του όρου "ρύπανση" και τον καθορισμό κατά τρόπο πιο συγκεκριμένο των υποχρεώσεων των Συμβαλλομένων Μερών για την πρόληψη, μείωση και εξάλειψη της ρύπανσης της Μεσογείου από απορρίψεις πλοίων ή αεροσκαφών, από την εξερεύνηση και εκμετάλλευση της υφαλοκρηπίδας, από ουσίες (τοξικές και άλλες) που προέρχονται από χερσαίες πηγές καθώς και από διασυνοριακές μεταφορές επικίνδυνων αποβλήτων και τη διάθεσή τους.
Τα 22 συμβαλλομενα μέρη της σύμβασης της Βαρκελώνης είναι: Αίγυπτος, Αλβανία, Αλγερία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Γαλλία, Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος, Λίβανος, Λιβύη, Μάλτα, Μαρόκο, Μονακό, Σερβία και Μαυροβούνιο, Σλοβενία, Συρία, Τουρκία, Τυνησία
