«Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές 2019» Δημόσια Συζήτηση που διοργάνωσε ο πολιτιστικός σύλλογος ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ με τη συνεργασία των MONUMENTA & PLACE IDENTITY CLUSTERS Πλατεία Κουμουνδούρου, 08/05/2019

Απομαγνητοφώνηση αποσπάσματος της συζήτησης

Ειρήνη Γρατσία, εκπρόσωπος MONUMENTA: Στο ιστορικό κέντρο υπάρχουν εγκαταλειμμένα ιστορικά κτήρια, αρκετά από τα οποία είναι κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία. Συνεχώς ακούμε για την ανάγκη εξυγίανσης της πόλης, μέσω της κατεδάφισής τους. Πώς θα αντιμετωπίσετε το θέμα των εγκαταλειμμένων και πώς θα συμβάλλετε στη διατήρηση της ταυτότητας και της μνήμης της πόλης, η οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τα παλιά κτήρια. Βάζω εδώ και το θέμα της χρήσης πια των κτηρίων για το airbnb που έχει αλλάξει τη χρήση των παλιών αυτών κτηρίων και έχει βέβαια διώξει και τους κατοίκους από το κέντρο.

Γιώργος Καραμπελιάς («Αθήνα για την Ελλάδα»): Καταρχάς για το airbnb νομίζω ότι αυτό μεταβλήθηκε από μια υπόθεση διασφάλισης ενός εισοδήματος για κάποιους ανθρώπους για ένα μικρό διάστημα σε συνθήκες της κρίσης, σε μια ιστορία όπου αρπακτικά συμφέροντα, συχνά από ξένους, τι να πω για τον Κινέζο με τα 730 διαμερίσματα, τον Κινέζο γιατρό, ή τη μετατροπή του airbnb σε παράνομα ξενοδοχεία, αυτό το πράγμα είναι ένα καρκίνωμα για την πόλη, το οποίο σε μεγάλο βαθμό άφησε ο Δήμος να εξελιχθεί, και άρα πρέπει να απαντηθεί, ξεχωρίζοντας εκείνους τους ανθρώπους που έχουν πραγματικές ανάγκες με 1 ή 2 διαμερίσματα, από εκείνους που το έχουν μεταβάλει σε παράνομα ξενοδοχεία και στα οποία ο Δήμος δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι τώρα. Τώρα για το δεύτερο ζήτημα, για τα εγκαταλελειμμένα σπίτια, πιστεύω ότι είναι βασική αρχή, δική μας αρχή, τουλάχιστον, ότι, ό,τι έχει σχέση με την πολιτιστική παράδοση και την κληρονομιά, την πολεοδομική και την αρχιτεκτονική της πόλης, πρέπει να διατηρηθεί, βρίσκοντας χρήσεις που συνδέονται και με τη χρήση τους από νέους, και από νέους, φοιτητές από το εξωτερικό και σύνδεσή της με την πολιτιστική πραγματικότητα της χώρας. Είναι δυνατό να είναι πηγή πολιτιστικού εμπλουτισμού και όχι να τα περάσουμε στην κατεδάφιση. Η κατεδάφιση σημαίνει εξασφάλιση για τα real estate των αρπακτικών τα οποία ετοιμάζονται.

Ντίνα Ρέππα ("Αντικαπιταλιστική ανατροπή στην Αθήνα – Ανταρσία σε κυβέρνηση -ΕΕ-Κεφάλαιο"): Θα το πω έτσι όπως το έχουμε καταγράψει και στο δικό μας πρόγραμμα. Η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα τερατώδες πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, που έχει ως βασική του λογική να τη χρησιμοποιήσει ως τουριστικό πυλώνα με αντιδραστική και αρνητική υπογράμμιση. Θέλουν να εκδιωχθούν οι κάτοικοι από την πόλη. Γιατί το κέντρο της πόλης, αυτό το περιβόητο κολασμένο τρίγωνο του πλούτου και του χρήματος, καταλαβαίνετε όλες και όλοι σε ποιο αναφέρομαι, Κολωνάκι, Σύνταγμα και ούτω καθ’ εξής, δε θέλει τους κατοίκους εδώ, γι’ αυτό βραχυπρόθεσμη μίσθωση, γιατί η βασική λογική –και τους έχει διώξει μάλιστα εξαιτίας της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης, οι νεολαίοι, οι φοιτητές, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι άνεργοι δε βρίσκουν σήμερα σπίτια για να μείνουν, γιατί στην πραγματικότητα η βασική λογική –και οι περιοχές εδώ ανήκουν σ’ αυτό- η βασική αντίληψη είναι μια πολιτική που θα δώσει τη δυνατότητα μεγάλης, πολύ μεγάλης, σε κολοσσούς, κερδοφορίας του κεφαλαίου, αγνοώντας κυριολεκτικά και ρίχνοντας στα αζήτητα, τις ανάγκες των κατοίκων και αυτό είναι τερατώδες σχέδιο. Δεύτερο, και θα ολοκληρώσω αμέσως, γιατί βάλατε δύο ερωτήσεις σε μία, και το ξέρετε, λοιπόν, σ’ αυτή τη λογική βρίσκεται και όλη η συζήτηση για τα κτήρια ιστορικού περιεχομένου και την κατεδάφισή τους. Είμαστε κατάφορα αντίθετοι. Αυτή η πόλη έχει μνήμη και ιστορία. Τα προσφυγικά είναι ένα πρωτοποριακό, αρχιτεκτονικά, έργο και την ίδια στιγμή συνδέεται με την ιστορία αυτής της πόλης, δηλαδή την προσφυγιά και τον Εμφύλιο. Θεωρούμε μέγιστο ζήτημα μια πολιτική που θα επιδιώξει να τονώσει και την κατοικία, να μείνουν οι κάτοικοι εδώ, να μείνει η νεολαία εδώ, να βρίσκουν εδώ δουλειά, και τα κτήρια αυτά επειδή σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται να χρηματοδοτηθούν οι άνθρωποι για να μπορούν να γίνουν χώροι κατοικίας, ζωντανοί, μόνο έτσι αυτή η πόλη θα μείνει πόλη, για μας και όχι για τους πλούσιους και το κεφάλαιο.

Φίλιππος Ταυρής («Αθήνα και πάλι Αθήνα»): Ήδη από την πρώτη ερώτηση είπα ότι η λύση είναι η μεικτή λειτουργία. Δεν μπορεί να υπάρχει πόλη χωρίς κατοίκους μόνιμους, μαζί με τις επαγγελματικές δραστηριότητες. Το airbnb δεν μπορεί να καταργηθεί. Δεν μπορεί όμως να είναι ανεξέλεγκτο με αυτόν τον τρόπο που είναι. Πρέπει να μπούνε κανόνες, όπως και σε ξένες πόλεις μπήκαν κανόνες, θα πρέπει να μπουν κανόνες για να μη λειτουργεί ακριβώς όπως ειπώθηκε, με κάποια συμφέροντα, με κάποιους Κινέζους, με κάποιους που συγκεντρώνουν όλα αυτά τα πράγματα. Θα πρέπει να μπουν κάποιοι κανόνες όσον αφορά τη διάρκεια της μίσθωσης, όσον αφορά τις προϋποθέσεις που μπορεί να νοικιαστεί σε αυτή τη διαδικασία ένα διαμέρισμα. Όσον αφορά τα διατηρητέα, είμαι απολύτως κάθετος ότι δεν πρέπει να γκρεμιστεί ούτε ένα. Όμως, από την άλλη πλευρά, πρέπει να βλέπουμε και τον ιδιοκτήτη αυτού του οικήματος. Πριν από λίγους μήνες γκρέμισα ένα σπίτι του ’24. Πέρασε τέσσερις επιτροπές, δεν μου το έβγαλαν διατηρητέο, έτρεμα μην μου το βγάλουν διατηρητέο, γιατί θα έπρεπε χωρίς καμία βοήθεια να το αποκαταστήσω γιατί ο Δήμος το είχε κρίνει επικίνδυνο, θα έπρεπε να το αποκαταστήσω και να μη μπορώ να το κάνω τίποτα. Άρα λοιπόν χρειάζονται σοβαρά κίνητρα από πλευράς όχι μόνο πολιτείας αλλά και δήμου, για το πώς ο ιδιοκτήτης αυτού του διατηρητέου θα το διατηρήσει. Αλλά η απάντησή μου είναι ότι, με απόλυτη σαφήνεια, κανένα δεν πρέπει να γκρεμιστεί.

Νάσος Ηλιόπουλος («Αθήνα από την αρχή»): Συγκεκριμένα, βραχυχρόνια μίσθωση, κανόνες. Εμείς λέμε τρεις συγκεκριμένους κανόνες. Πρώτον, εξαίρεση των νομικών προσώπων. Δε γίνεται μία εταιρεία να κάνει χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης. Θέλει να κάνει τουριστική επιχείρηση, να κάνει κανονική τουριστική επιχείρηση, όπως ο τουριστικός κλάδος. Δεύτερος κανόνας, όριο διαμερισμάτων ανά ΑΦΜ. Μέχρι δύο διαμερίσματα ανά ΑΦΜ, όχι περισσότερο. Τρίτος κανόνας, συγκεκριμένο χρονολογικό όριο και γι’ αυτόν που μπαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση. Και η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι και μέσα στην ίδια την πόλη μπορείς να έχεις διαφορετικές ζώνες με βάση το ημερολογιακό, ανάλογα με το οικιστικό απόθεμα της πόλης. Δηλαδή στο κέντρο της πόλης, που είναι μικρότερο το οικιστικό απόθεμα πρέπει να είναι πιο αυστηρά τα όρια. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι σήμερα ο Δήμος της Αθήνας δεν είχε γνώμη. Ακριβώς γι αυτό το λόγο εμείς έχουμε ανακοινώσει ότι στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο θα καταθέσουμε συγκεκριμένη πρόταση γιατί ο Δήμος της Αθήνας πρέπει να έχει γνώμη, το πρόβλημα δεν είναι οριζόντιο, δεν είναι το ίδιο στην Αθήνα και στην Τρίπολη, και με βάση αυτή τη γνώμη ο Δήμος της Αθήνας πρέπει να διεκδικήσει και τη συγκεκριμένη νομοθέτηση. Δεύτερο κομμάτι, εγκαταλειμμένα κτήρια. Επιτρέψτε μου να πω κάτι που είναι, γίνεται λίγο ακόμα πιο στενάχωρο. Αυτή τη στιγμή ο Δήμος της Αθήνας δεν μπορεί να απαντήσει σε έναν πολίτη ποια είναι τα δικά του κτήρια, τα δημοτικά κτήρια. Άρα εμείς τι λέμε, ότι είναι και ζήτημα ασφάλειας να μην υπάρχουν εγκαταλειμμένα κτήρια. Όταν αφήνεις ένα κτήριο παρατημένο είναι σαν να νεκρώνει μια γειτονιά. Όταν έφυγε το Υπουργείο Παιδείας από τη Μητροπόλεως είχε προκύψει πρόβλημα σε τρία τετράγωνα στη Μητροπόλεως. Όταν ξανάνοιξε το κτήριο ως το “Ηλέκτρα” τότε ξαναζωντάνεψε όλη η περιοχή. Ο Δήμος πρέπει να λειτουργήσει ως επισπεύδων. Πρέπει να γίνει ένας κόμβος συντονισμού που, πρώτον, όλα τα δημοτικά κτήρια θα ανοίξουν, δεύτερον, όλα τα δημόσια κτήρια που υπάρχουν από φορείς, απ’ το ΕΚΠΑ, απ’ το Πανεπιστήμιο, από το Άσυλο Ανιάτων ή το Γηροκομείο, θα μπουν σε μία διαδικασία για να έχουνε κοινωνική χρήση μέσα στην πόλη και μέσα σ’ αυτό το κομμάτι πρέπει να μπει και ένα πλαίσιο για τα εγκαταλειμμένα. Πρώτα απ’ όλα συμφωνούμε απόλυτα, η ιστορική μνήμη της πόλης πρέπει να μείνει ζωντανή, δεν μπορούμε να τα ισοπεδώσουμε όλα, δεν μπορούμε να είμαστε σε μία πόλη στο κενό, και κομμάτι της ιστορικής μνήμης είναι και τα προσφυγικά, είναι και το Κολούμπια και είναι πολύ σημαντικά μέρη που μπορούν να λειτουργήσουν ως τοπόσημα.

(Από το κοινό): Μπορείτε να αρχίσετε εδώ, βλέπετε εκεί ένα ωραίο κτήριο.

Φ.Τ.: Το 9ο Γυμνάσιο, που λέγαμε.

Παύλος Γερουλάνος («Αθήνα είσαι εσύ»): Όταν ξεκίνησε το airbnb, σώθηκαν οικογένειες από τη φτώχεια. Σήμερα το airbnb έχει πάρει εντελώς διαφορετικές διαστάσεις. Γίνεται επιχειρησιακή δραστηριότητα, την οποία την έχουνε καταλάβει, αν θέλετε για να χρησιμοποιήσω τον γλώσσα που έχει έρθει από εδώ, άνθρωποι με πολλά λεφτά και εκμεταλλεύονται το θολό κανονιστικό πλαίσιο για να κάνουν ουσιαστικά επιχειρήσεις τουρισμού. Τα όρια στα οποία αναφέρθηκε ο κύριος Ηλιόπουλος με καλύπτουν πλην ενός, δεν θεωρώ ότι πρέπει να μπει χρόνος, πρέπει να μπει διαμερίσματα ανά γειτονιά. Γιατί; Για δύο λόγους. Πρώτον, διότι δεν πρέπει οι γειτονιές να αλλοιωθούν, να χάσουν το χαρακτήρα τους και δεύτερον γιατί ο πλούτος από τα airbnb πρέπει να μοιραστεί σε όσο περισσότερες γειτονιές γίνεται. Αυτό μπορείς να το πετύχεις καλύτερα βάζοντας όρια στις γειτονιές και όχι όρια στο χρόνο. Κατά τ’ άλλα όμως συμφωνώ με τους κανόνες που πρέπει να μπούνε. Τώρα, εγκαταλελειμμένα κτήρια. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ανάγκες σε κτήρια, τεράστιες. Δεν έχει ο Δήμος ένα χώρο φιλοξενίας για αστέγους με ψυχολογικά προβλήματα, δεν έχει κτήριο για αστέγους με προβλήματα τοξικοεξάρτησης. Πολλά απ’ τα κτήρια στην Αθήνα είναι, τα έχουνε καταλ- έχουν γίνει καταλήψεις, ενώ αντίθετα υπάρχουν άδεια κτήρια τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, χρειαζόμαστε χώρους στους οποίους να προωθήσουμε την επιχειρηματικότητα κυρίως την ελληνική και τις νεόφυτες επιχειρήσεις για να κρατήσουμε τα παιδιά μας στην πόλη. Τα κτήρια αυτά λοιπόν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, υπάρχει πλαίσιο για να μπορέσει ο Δήμος να τα αξιοποιήσει αυτά τα κτήρια και είναι ένα πλαίσιο το οποίο έχει υπογραφεί από 17 υπουργούς. Ο λόγος που καθυστερεί και δεν έχει γίνει πράξη είναι επειδή αυτό το πλαίσιο τώρα πήγε στην Ανάπλαση Α.Ε. και καθυστερεί για καθαρά βλακώδεις γραφειοκρατικούς λόγους. Λοιπόν, υπάρχει το πλαίσιο, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να το ενεργοποιήσουμε, έτσι ώστε ο Δήμος να μπορέσει να αξιοποιήσει αυτά τα κτήρια.

Στέλιος Λάμπρου («Λαϊκή Συσπείρωση»): Υπάρχουν τεράστιες λαϊκές ανάγκες. Ένα παράδειγμα θα πω, φοιτητικές εστίες. Καλύπτουν ούτε το 10% των φοιτητών που είναι μακριά απ’ τα σπίτια τους. Και στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις. Αυτά τα κτήρια, λοιπόν, ένα μέρος αυτών των κτηρίων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τέτοιου είδους χρήσεις που θα καλύπτουν βασικές ανάγκες. Δεύτερο, airbnb. Η ελευθερία της αγοράς δεν έχει τέλος. Αλλά αυτό που μπορεί να κάνει ο Δήμος και αυτό που θα προτείνουμε εμείς στο καινούριο δημοτικό συμβούλιο είναι ότι αυτές, αυτά τα σπίτια θα αντιμετωπίζονται ως επιχειρήσεις και δεν θα πληρώνουνε δημοτικά τέλη ως κατοικία, αλλά ως επιχείρηση, για να μπορέσει να μπει ένα φρένο, όπως το κράτος θα αναλάβει το μερίδιο της φορολογίας, ο Δήμος αυτό που του αντιστοιχεί. Για να στρέψουμε όσο περισσότερο δυνατόν τον κόσμο στη μακροχρόνια μίσθωση όπως ήταν σήμερα, για να αποτραπεί η αύξηση των ενοικίων που ταλαιπωρεί τον κόσμο σήμερα.

Κώστας Μπακογιάννης («Αθήνα Ψηλά»): Όσο μπορώ πιο επιγραμματικά, airbnb, ευλογία και κατάρα. Ευλογία γιατί πραγματικά έχει βοηθήσει πολλούς συμπολίτες μας να τα βγάλουνε πέρα στα δύσκολα, αλλά και κατάρα γιατί δημιουργεί τεράστια ζητήματα στη λειτουργία της πόλης. Εμείς τι λέμε; Στο πρότυπο όλων των πόλεων του εξωτερικού, να καταλήξουμε σε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Ένα ρυθμιστικό πλαίσιο το οποίο να μην πνίγει την ανάπτυξη, αλλά να διασφαλίζει ότι θα είναι βιώσιμη και θα είναι ισόρροπη. Ακούστηκαν πολύ καλές προτάσεις, να υπογραμμίσω αυτό που για μας είναι πιο σημαντικό, ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε γειτονιάς και κάθε περιοχής. Τα Πετράλωνα και το Κουκάκι είναι στα όρια του υπερκορεσμού. Στα Θυμαράκια και στον Άγιο Παύλο θέλουμε περισσότερο airbnb. Άρα λοιπόν ο Δήμος πρέπει να είναι εκείνος ο οποίος πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία και να επέμβει και να δημιουργήσει ξεκάθαρα κίνητρα και ξεκάθαρα αντικίνητρα για να μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά. Εγκαταλελειμμένα. MONUMENTA, τα ‘χει μετρήσει, 10.600

Ε.Γ.: Όχι τα εγκαταλειμμένα, όλα τα παλιά.

Κ.Μ.: 10.600 κτήρια έχουν επιβιώσει από το 1840 μέχρι το 1940 στις μέρες μας. Αυτός είναι ένας πολύ σπουδαίος πλούτος. Τι κάνουμε αυτή τη στιγμή; Βασικά όλοι σφυρίζουμε αδιάφορα και τα αφήνουμε να πέσουν. Αυτό είναι μία τεράστια καταστροφή την οποία δε θα μας συγχωρέσουνε ποτέ τα παιδιά μας. Όπως και εμείς δε συγχωρούμε εκείνους οι οποίοι για παράδειγμα γκρέμισαν το θέατρο στη σημερινή πλατεία Κοτζιά πριν από 50, 60, 70 χρόνια. Τι μπορούμε να κάνουμε. Ο Δήμος είχε -το κράτος αυτή τη στιγμή το μόνο που κάνει είναι ότι δημιουργεί γραφειοκρατικά, θεσμικά και οικονομικά φορτία στους ιδιοκτήτες. Βάζει, βάζει, βάζει, τα κάνει όλα δύσκολα. Ο Δήμος θα πρέπει να δώσει κίνητρα. Πήγαμε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, κάναμε μία κουβέντα και καταλήξαμε ότι μπορούμε να δώσουμε σχεδόν άτοκα δάνεια, τα οποία θα πληρώνονται σε βάθος χρόνου, ώστε να έχουν επιτέλους οι ιδιοκτήτες ένα κίνητρο να αρχίσουν να αναπαλαιώνουνε τα κτήριά τους, και ναι, να τα αξιοποιήσουνε με οποιοδήποτε τρόπο. Τέτοια χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουνε, μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε, πρέπει να το κάνουμε άμεσα, γιατί αυτός είναι ο μεγάλος πλούτος, αυτός είναι ο κρυμμένος θησαυρός αυτής της πόλης.